Γράφει ο Βασίλης Δημάκος, Εκπαιδευόμενος κριτής μορφολογίας γάτας FIFE
Στη δεκαετία του 1860 οι γάτες γενικότερα είχαν ένα σοβαρό πρόβλημα με την εικόνα τους. Έχοντας περάσει ανεπιστρεπτί η εποχή που χαίρονταν άκρας εκτίμησης στην Αρχαία Αίγυπτο, καθώς και η εποχή του μεσαίωνα, λόγω της υποτιθέμενης υπακοής τους στο διάβολο, οι γάτες θεωρούνταν από το μέσο Ευρωπαίο ως άθλια αρπακτικά, κυνηγοί αρουραίων που δεν πρέπει να έχουν καμία θέση στα σαλόνια της Βικτωριανής εποχής. Τότε παρουσιάστηκε ένας άνθρωπος, ο Harrison Weir, ο οποίος μαζί με αρκετούς φίλους των γατών, που είχαν ως κοινό σημείο αναφοράς την απύθμενη αγάπη τους για τα αιλουροειδή, διοργάνωσαν την πρώτη έκθεση γάτας στην Αγγλία.
Πριν από τον Weir που έφερε σε επαφή τις γάτες με τους Αριστοκράτες, οι γάτες θεωρούνταν ζώα του δρόμου, ζώα που παρείχαν μία και μόνη χρήσιμη υπηρεσία, την εξόντωση των τρωκτικών. Γενικότερα δεν τις εκτιμούσαν για τη χάρη, την αρχοντιά και τη συντροφικότητά τους. Δεν διανοούνταν ότι μία γάτα μπορεί να προσφέρει απίστευτες ώρες χαλάρωσης και να συμβάλλει αισθητά στην ψυχική ηρεμία και την εσωτερική γαλήνη τους. Ήταν απλώς εξολοθρευτές παρασίτων. Η άποψη του Weir για τη γάτα ως “αντικείμενο αυξανόμενου ενδιαφέροντος, θαυμασμού και ομορφιάς”, τον οδήγησε στο να αναπτύξει μία εντελώς νέα μορφή διαγωνιστικής διασκέδασης και αυτή δεν ήταν άλλη από την Έκθεση Μορφολογίας Γάτας. Για να δώσει, μάλιστα, στο όλο εγχείρημα ένα ύφος υψηλού επιπέδου, επισημότητας αλλά και νομιμότητας -ώστε να προσελκύσει το πλήθος της ανώτερης τάξης-, o Weir συνέταξε ένα σύνολο σημείων και προτύπων, βάσει των οποίων θα κρίνονταν οι γάτες διαχωρισμένες σε φυλές και μέγεθος. Ο Weir όρισε τον εαυτό του, τον αδελφό του, καθώς και έναν ιερέα με το όνομα Μακντονά ως κριτές και όλοι μαζί προσέγγισαν όλους τους γνωστούς ιδιοκτήτες γάτας και κατάφεραν να συγκεντρώσουν έναν αξιόλογο αριθμό γατών που θα αξιολογούσαν. Έτσι γράφτηκε Ιστορία: το 1871 στο Crystal Palace του Λονδίνου πραγματοποιείται η πρώτη Έκθεση Γάτας παγκοσμίως.
Από τότε έως τώρα έχουν αλλάξει πολλά πράγματα και σαφώς πλέον η γάτα έχει πάρει τη θέση που της αξίζει στα σπίτια μας, αλλά και στην καρδιά μας. Πολλές από τις διαδικασίες και σκέψεις του Weir βελτιώθηκαν, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα άριστο εγχειρίδιο (http://fifeweb.org/wp/breeds/breeds_prf_stn.php) που περιγράφει επακριβώς τα μορφολογικά χαρακτηριστικά κάθε φυλής, τα επιτρεπόμενα χρώματα στο τρίχωμα και τα μάτια. Επίσης, το σύστημα αξιολόγησης των γατών έχει εξελιχθεί σε πραγματικό αντικείμενο μελέτης, που χρειάζεται πολύ χρόνο και εκπαίδευση για την απομνημόνευση και τη σωστή χρήση του.
Στο σήμερα, λοιπόν, και στη διαδικασία των εκθέσεων μορφολογίας της FIFE, που δεν είναι τίποτα άλλο από μία γιορτή των απανταχού γατόφιλων. Οι γάτες, ανάλογα με τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά έχουν ταξινομηθεί σε 4 κατηγορίες. Στην πρώτη κατηγορία είναι οι γάτες με μακρύ τρίχωμα, στη δεύτερη οι γάτες με μεσαίου μήκους τρίχωμα, στην τρίτη κατηγορία είναι οι γάτες με κοντό τρίχωμα και τέλος στην τέταρτη κατηγορία έχουμε τις γάτες Ανατολής και Σιάμ, τις άτριχες φυλές αλλά και όλες τις Extreme φυλές, αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον όρο.
Η διαδικασία είναι τόσο απλή όσο και πολύπλοκη. Στην αρχή διαγωνίζονται μεταξύ τους γάτες ίδιας ηλικίας και ίδιας φυλής, καθώς και οι στειρωμένες. Έπειτα, ο κριτής, αφού επιλέξει από τις ίδιες φυλές τους καλύτερους εκπροσώπους, συγκεντρώνει όλες τις γάτες της κατηγορίας και τις συγκρίνει μεταξύ τους για να δώσει το πολυπόθητο Nomination, ένα σε κάθε ηλικιακή ομάδα και φύλο, που είναι η υποψηφιότητα για τον τελικό. Στον τελικό, στο Best in Show, δηλαδή, οι έχοντες την υποψηφιότητα – nomination – των ηλικιακών ομάδων, ένας από κάθε κριτή, διαγωνίζονται μεταξύ τους και οι κριτές με φανερή ψήφο επιλέγουν τον καλύτερο από αυτούς. Έτσι τα Best in Show βραβεία είναι ανά ηλικία, ανά φύλο αλλά και ανάλογα την κατάσταση -στειρωμένα ή όχι ζώα- και για τις τέσσερις κατηγορίες χωριστά που προαναφέραμε.
Τα βραβεία σε μία έκθεση μορφολογίας δεν σταματούν εδώ, υπάρχουν βραβεία για το καλύτερο ζώο, ανάλογα με τη χρωματική ομάδα της φυλής, το λεγόμενο Best in Variety. Επίσης, σε κάποιες ομοσπονδίες δεν σταματούν στο Best in Show. Συνεχίζουν στο Best in Category, που είναι ο καλύτερος εκπρόσωπος όλης της κατηγορίας, ανεξάρτητα από την ηλικία. Και τελειώνουν με το Best of Best, που οι κριτές επιλέγουν το πιο άρτια μορφολογικά ζώο όλης της έκθεσης. Στο πόντιουμ τη στιγμή της κορύφωσης της έκθεσης βρίσκονται οι τέσσερις εκπρόσωποι, ένας από κάθε κατηγορία που είχαν κερδίσει πριν το βραβείο του Best in Category. Σε όλους απονέμεται ο τίτλος του Best of Best, αλλά ένας θα αποκτήσει τον τίτλο BEST OF BEST I, ο καλύτερος.
Ραντεβού, λοιπόν, σε μία έκθεση μορφολογίας FIFE, να θαυμάσουμε υπέροχες γάτες, τέλεια καλλωπισμένες, σε άριστη φυσική κατάσταση, αλλά και με απόλυτα ήρεμο και γλυκό χαρακτήρα, που στο μόνο που επικεντρώνονται είναι να επιδείξουν τη χάρη και την ομορφιά τους.
