γράφει o Δρ. Χρήστος Καραγιάννης, MSc, Dip. ECAWBM(BM), MRCVS
Πανευρωπαϊκά Αναγνωρισμένος Ειδικός στη Συμπεριφοριστική Κτηνιατρική
«Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο»!!! Πόση αλήθεια κρύβεται στην ομώνυμη ελληνική ταινία όπου η σφαλιάρα έπεφτε σύννεφο και μεταμόρφωσε τις κακομαθημένες κορασίδες σε επιμελείς μαθήτριες;
Μήπως αν χρησιμοποιούσαμε και εμείς πνίχτες στους σκύλους μας θα βελτιωνόταν η συμπεριφορά τους; Και αν ο πνίχτης δεν έχει αποτέλεσμα, μήπως να δοκιμάσουμε κάποιο κολάρο με καρφιά; Και αν και αυτό το μέτρο δε φέρει αποτέλεσμα μήπως να αγοράσουμε κολάρο με ηλεκτρισμό; «Μα το χρησιμοποιεί ο τάδε που ξέρει από σκύλους και ο σκύλους του είναι υπάκουος σαν τις επιμελείς μαθήτριες της ομώνυμης ταινίας, δε μπορεί, σίγουρα ξέρει!».
Ας φύγουμε όμως για λίγο από τους σκύλους και ας μιλήσουμε για εμάς τους ανθρώπους. Φανταστείτε να πιάναμε μια καινούρια δουλειά και ο προϊστάμενός μας να μας επέπληττε κάθε φορά που κάναμε κάτι λάθος. Κάθε φορά! Παρόλο που δε μας έχει εξηγήσει ποτέ τι πρέπει να κάνουμε και με ποιον τρόπο.
Φανταστείτε πως θα νιώθαμε. Μπορεί να εκνευριζόμασταν, να στεναχωριόμασταν και ανάλογα με το χαρακτήρα και τις ανάγκες του καθενός να συμπεριφερόμασταν ανάλογα.
Το ίδιο λοιπόν αισθάνονται και οι αγαπημένοι μας σκύλοι, όταν τους τιμωρούμε χωρίς να τους δώσουμε να καταλάβουν τι πρέπει να κάνουν αντί γι’ αυτό που κάνουν.
Το να τους πούμε να σταματήσουν αυτό που κάνουν δεν αρκεί πάντα, πιο σωστά μάλλον, τις περισσότερες φορές δεν αρκεί.
Παράδειγμα:
Ο σκύλος μου γαβγίζει όταν μένει μόνος του. Για να του μάθω λοιπόν να μη γαβγίζει του φοράω πνίχτη, το δένω σε ένα λεπτό σχοινί (πετονιά) και το περνάω κάτω από την πόρτα, τον αφήνω μόνο του, απομακρύνομαι μέχρι εκεί που φτάνει το σχοινί και κάθε που γαβγίζει τραβάω το σχοινί για να σφίξει ο πνίχτης γύρω από το λαιμό του και να σταματήσει να γαβγίζει. Τι θα κάνει τότε ο σκύλος μου;
O σκύλος μου κατά πάσα πιθανότητα προσωρινά θα σταματήσει να γαβγίζει, γιατί δε θέλει να πνίγεται, αλλά αμέσως αφού περάσει το πρώτο ξάφνιασμα και καταλάβει πως ο λόγος που τον έκανε να γαυγίζει, το να είναι μόνος του δηλαδή, συνεχίσει να υφίσταται θα εξακολουθεί να γαβγίζει. Πόσο μάλλον, αν κάποιο αρνητικό συναίσθημα, όπως ο φόβος, το άγχος, ο εκνευρισμός ή ο πανικός, είναι η αιτία για το γάβγισμα όταν είναι μόνος του και εμείς με τον πνίχτη το μόνο που κάναμε ήταν να προσθέσουμε ένα ακόμη αρνητικό ερέθισμα, το πνίξιμο στον λαιμό του, στην ήδη αρνητική συναισθηματική του κατάσταση. Μπορεί προσωρινά το καινούριο αρνητικό ερέθισμα να υπερκεράσει προσωρινά το παλιό, αλλά μακροπρόθεσμα, επειδή εστιάσαμε μόνο στην τιμωρία της συνέπειας, στο γάβγισμα δηλαδή και όχι στα αίτια που το προκαλούν, η ενοχλητική συμπεριφορά θα επανέλθει. Επιπλέον, δυστυχώς πολλές φορές το αρνητικό ερέθισμα που προκαλέσαμε για να σταματήσουμε την ενοχλητική συμπεριφορά όχι μόνο αδυνατεί να επιφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα, αλλά αντιθέτως χειροτερεύει το πρόβλημα, αφού προσθέτει ένα ακόμη αρνητικό συναίσθημα στα ήδη υπάρχοντα αρνητικά συναισθήματα του σκύλου μας, π.χ. ο σκύλος μας ξεκινάει να κάνει ζημιές στο σπίτι ή να αυτοτραυματίζεται.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε όπου η επιθετική συμπεριφορά των σκύλων συχνά συσχετίζεται με το ότι οι κηδεμόνες των σκύλων αυτών χρησιμοποιούν μέσα καταναγκασμού, όπως πνίχτες και κολάρα με καρφιά, μέσα τα οποία δεν μαθαίνουν στο σκύλο τι πρέπει να κάνει αλλά τι δεν πρέπει να κάνει, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν αρνητικά ερεθίσματα γι’ αυτόν. Ως αποτέλεσμα αν κάποιος σκύλος είναι ευαίσθητος μπορεί να αντιδράσει υπερβολικά, είτε ενεργητικά, με επιθετικό τρόπο πολλές φορές, μέσω των αντιδράσεων του, είτε παθητικά μέσω τις αποφυγής από μέρους του οποιασδήποτε επαφής με το περιβάλλον που τον κάνει να αισθάνεται άβολα.
Οι σκύλοι μας, όπως και όλα τα ζώα, έχουν συναισθήματα τα οποία δε μπορούμε να παραβλέψουμε!!! Ας σκεφτούμε πριν δράσουμε αν αυτό που κάνουμε στο σκύλο μας θα θέλαμε να μας το κάνουν κάποιοι άλλοι στον εαυτό μας. Το μοναδικό και άρρηκτο δέσιμο του ανθρώπου και του σκύλου πηγάζει μέσα από χιλιάδες χρόνια αρμονικής συνύπαρξης. Η τάση να αγαπάμε τους σκύλους και να θέλουμε να είμαστε μαζί τους είναι αμοιβαία και υπάρχει και στον σκύλο.
Ας αφήσουμε λοιπόν στην άκρη όλες τις βίαιες μεθόδους και όλες τις μεθόδους εκείνες που δε λαμβάνουν υπόψη τους τα συναισθήματα του σκύλου. Ας βοηθήσουμε τον σκύλο μας, και τους σκύλους γύρω μας, να καταλάβουν τι ζητάμε από αυτούς, να τους μάθουμε τι θέλουμε από αυτούς και ας είμαστε συνεπείς σε αυτά που τους ζητάμε σεβόμενοι τις ανάγκες τους και τις ιδιαιτερότητές τους, αν θέλουμε να έχουμε μια σχέση χωρίς προβλήματα και να συνυπάρχουμε αρμονικά μαζί τους.
Οι σκύλοι μας, όπως και όλα τα ζώα, έχουν συναισθήματα τα οποία δε μπορούμε να παραβλέψουμε!!!
