Γράφει ο Βασίλειος Δημάκος, Εκπαιδευόμενος Κριτής Μορφολογίας Γάτας FIFe
Μία απόλυτα φυσική γονιδιακή μετάλλαξη (gene mutation) ευθύνεται γι’ αυτό, καθώς στα τέλη του 1960 στον Καναδά, μία τριχωτή γατούλα έφερε στον κόσμο μαζί με τα υπόλοιπα μωρά της και ένα άτριχο. Έπειτα από επιλεκτική αναπαραγωγή, η φυλή ξεκίνησε να έχει τους πρώτους απογόνους λίγα χρόνια αργότερα, στα μέσα της δεκαετίας του 1970.
Η Ιστορία και τα γραπτά κείμενα αποδεικνύουν ότι υπήρχαν άτριχες γάτες στη Λατινική Αμερική και οι πρώτοι που κατέγραψαν αυτά τα ζώα ήταν οι Ισπανοί κατακτητές, οι οποίοι παρατήρησαν πληθυσμούς τους μέσα στα χωριά των ιθαγενών. Oι συγκεκριμένες γάτες ήταν καλοί θηρευτές ενάντια στα τρωκτικά που μάστιζαν τις αποθήκες τροφίμων.
Μορφολογικά είναι μεσαίου μεγέθους, με μυώδες και σημαντικά βαρύ σώμα σε σχέση με το μέγεθός τους. Δεν πρέπει να μοιάζουν με υπέρβαρες γάτες, αλλά η κοιλιακή τους χώρα θα πρέπει να είναι γεμάτη μόνιμα και στρογγυλή σαν μόλις να έχουν τελειώσει ένα «λουκούλλειο» γεύμα.
Έχουν μεγάλα αυτιά και μεγάλα μάτια που έχουν το σχήμα του λεμονιού, με κλίση προς την εξωτερική μεριά των αυτιών. Το κεφάλι τους πρέπει να είναι σφηνοειδές -αλλά σε καμία περίπτωση μακρύ-, με στρογγυλωπό το πάνω μέρος του κρανίου και με δυνατό σαγόνι. Οι πολλές ρυτίδες στην περιοχή του κεφαλιού είναι πραγματικά επιθυμητές, αρκεί να μην είναι τόσο έντονες ώστε να ενοχλούν το ζώο στην όραση. Το δέρμα τους έχει την υφή του δέρματος Σαμουά (chamois) και παρότι φαίνεται εντελώς άτριχο, στην πραγματικότητα είναι καλυμμένο με κοντές, πολύ λεπτές τριχούλες, αλλά υπάρχουν και πολλά ζώα τα οποία είναι παντελώς άτριχα. Τα μουστάκια απουσιάζουν και αυτά ή αν υπάρχουν θα είναι μικρά κομμένα ή πολλές φορές σπασμένα.
Ένας «μύθος» καταρρίπτεται, λοιπόν, γιατί οι Sphynx βλέπουν μέσα στο σκοτάδι και αντιλαμβάνονται τον χώρο, παρά απουσία των μουστακιών. Λίγες παραπάνω τρίχες επιτρέπονται στην εξωτερική μεριά των αυτιών, στην ουρά, στο επάνω μέρος της μύτης αλλά και στα πόδια, χωρίς να είναι βέβαια επιθυμητές.
Τα πόδια τους πρέπει να είναι σε απόλυτη συμμετρία με το σώμα τους και οι πατούσες τους είναι παχύτερες από τις άλλες φυλές, κάτι που κάνει τις Sphynx να φαίνονται πως περπατούν… στον αέρα. Το χρώμα του δέρματός τους είναι αυτό που θα είχαν αν είχαν τρίχες. Όλα τα χρώματα του δέρματός τους είναι επιτρεπτά, με ραβδώσεις ή στίγματα (tabby), με σκούρα άκρα (pointed), τρίχρωμα (tortie) αλλά και Βαν, με διχρωμία (bicolor) και αρλεκίνοι (harlequin). Το ίδιο ισχύει και για τα χρώματα στα μάτια τους, αλλά το ιδανικό είναι να είναι ταιριαστά με το χρώμα του δέρματος.
Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό των Sphynx, που υπερτερεί όλων, είναι ο υπέροχος ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας τους, η γλύκα στη συμπεριφορά τους και η κοινωνικότητά τους. Οι Sphynx είναι πολύ καλές στην αναρρίχηση και στα γατίσια ακροβατικά μέσα στο σπίτι. Είναι πολύ περίεργες, ενεργητικές, ιδιαίτερα ευφυής και λατρεύουν την ανθρώπινη παρουσία. Είναι από τις φυλές που έχουν “σκυλίσια” συμπεριφορά, καθώς θα τρέξουν να προϋπαντήσουν τους κηδεμόνες τους στην πόρτα, αλλά και θα παραμείνουν στο πλευρό του σε δύσκολες στιγμές, δείχνοντας στοργή και ανακουφίζοντας το πνεύμα του με ένα αδιάκοπο υψηλής έντασης γουργουρητό.
Τα πάνε πάρα πολύ καλά με άλλα ζώα, με μικρά παιδιά αλλά και με τους επισκέπτες, κάνοντας τα πάντα για να είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Αγαπημένη τους θέση είναι δίπλα σε πηγές θερμότητας, αλλά και στον ώμο του κηδεμόνα τους σαν παπαγάλοι. Το χειμώνα οι ζεστές, χνουδωτές κουβερτούλες είναι η απόλυτη απόλαυσή τους και το καλοκαίρι μπορούν να απολαμβάνουν ένα ζεστό μπαλκόνι χωρίς τις ακτίνες του ήλιου για πολλές ώρες. Προσοχή χρειάζεται στην άμεση ηλιακή ακτινοβολία, γιατί μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα στο δέρμα τους.
Όσον αφορά στην περιποίησή τους, ένα μπανάκι κάθε 10-15 ημέρες είναι απαραίτητο για να παραμένουν καθαρές, επειδή το δέρμα σε όλες τις γάτες παράγει φυσική υγρασία για την ενυδάτωση του τριχώματός τους. Οι Sphynx δεν έχουν τρίχες για να απορροφήσουν αυτό το φυσικό καλλυντικό της τρίχας, με αποτέλεσμα αυτή η υγρασία να μετατρέπεται σε λιπαρότητα. Γενετικά οι Sphynx είναι πολύ δυνατές και δεν είναι επιρρεπείς σε κάποια συγκεκριμένη ασθένεια. Στο παρελθόν έχουν αναφερθεί αρκετές περιπτώσεις υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας, μία πολύ συνήθης κληρονομική ασθένεια στις γάτες, που με την επιλεκτική αναπαραγωγή και την πρόληψη-διάγνωση με υπερηχογραφήματα καρδιάς, οι εκτροφείς έχουν καταφέρει σε πολύ μεγάλο βαθμό να την εξαλείψουν από τις γραμμές αναπαραγωγής-αίματος. Συγκαταλέγονται μέσα στις 10 λεγόμενες υποαλλεργικές φυλές -αν και καμία φυλή δεν είναι εντελώς υποαλλεργική. Έπειτα από δοκιμές σε αλλεργικά άτομα, διαπιστώθηκε ότι οι Sphynx τους ενόχλησαν από καθόλου έως ελάχιστα.
Η φυλή αναγνωρίστηκε και επισήμως στις διεθνής ομοσπονδίες μορφολογίας γατών, όπως η FIFe, η CFA, η ΤICA και η WCF περίπου το 2002 και έτσι μπορούμε να απολαύσουμε αυτές τις υπέροχες γάτες σχεδόν σε όλες τις εκθέσεις μορφολογίας, αφού αποσπούν την προσοχή του κοινού, αλλά και των κριτών τις περισσότερες φορές. Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε πως είναι διεθνώς αναγνωρισμένες τρεις (3) άτριχες φυλές, η Sphynx, η Don Sphynx και η Peterdold, όλες με εντελώς διαφορετικά μορφολογικά χαρακτηριστικά, αλλά και με διαφορετικότητα στο γονίδιο που αφορά στην ατριχία τους, αναλόγως τη φυλή, σε υπολειπόμενο (Sphynx) ή κυρίαρχο (Don Sphynx).
