Γράφει η Εριέττα Καραμπέτσου, επαγγελματίας Εκπαιδεύτρια Σκύλων, Σύμβουλος Συμπεριφοράς, Ψυχολογίας και Ευζωίας Σκύλων με εξιδίκευση στα θέματα που σχετίζονται με τον Αποχωρισμό ως Πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια CSAT (Certified Separation Anxiety Trainer)
Είναι ευρύτατα πια γνωστό πως ένα μεγάλο ποσοστό σκύλων ανά τον κόσμο εμφανίζει προβλήματα που σχετίζονται με τον αποχωρισμό τα οποία δυσκολεύουν πολύ την καθημερινή συμβίωση με τους κηδεμόνες τους. Οι σκύλοι που εμφανίζουν στρες αποχωρισμού αντιδρούν κάθε φορά που οι κηδεμόνες τους φεύγουν από το σπίτι και μένουν μόνοι και σαφέστατα αυτό έχει επίπτωση στην καθημερινότητα τόσο ενός σκύλου, όσο και του κηδεμόνα του. Ο σκύλος βιώνει έντονα αρνητικά συναισθήματα, και ο κηδεμόνας βλέποντας τον σκύλο του σε αυτή την κατάσταση πανικοβάλλεται και ο ίδιος, στεναχωριέται και είναι πολύ δύσκολο να προβεί στις καθημερινές του ασχολίες και δραστηριότητες εκτός σπιτιού και εκεί όπου ο σκύλος του δεν μπορεί να τον συνοδεύσει.
Παλαιότερα επικρατούσε η άποψη πως ένας σκύλος αντιδράει, όταν μένει μόνος του, γιατί θέλει να «εκδικηθεί» τον κηδεμόνα του που τον άφησε μόνο του και έτσι επιδίδεται σε «μαραθώνιους» ζημιών που πολύ συχνά μπορεί να απειλήσουν και τη σωματική του ακεραιότητα, γαβγίσματος, ατυχημάτων τουαλέτας, κα. Πλέον αυτός ο μύθος έχει καταρριφθεί και έχει αποδειχθεί επιστημονικά πως οι σκέψεις και τα σενάρια «εκδίκησης» είναι ανθρώπινο «προνόμιο» και πως οι σκύλοι δεν είναι σε θέση να κάνουν τέτοιου είδους σκέψεις.
Τι κάνουμε λοιπόν, όταν χρειάζεται να φύγουμε από το σπίτι για μία υποχρέωση, για ψώνια ή ακόμη και για την εργασία μας;
Πολύ συχνά ακούμε κηδεμόνες να εισάγουν το crate στην καθημερινότητα του σκύλου τους ή ακόμη και επαγγελματίες να συστήνουν την εκμάθησή του για σκύλους που βιώνουν στρες και θέματα συμπεριφοράς, όταν μένουν μόνοι. Με άλλα λόγια, όταν δεν μπορούν να διαχειριστούν την κατάσταση: «Η μαμά και ο μπαμπάς φεύγουν και μένω μόνος μου σπίτι!», αποφασίζουν να τον «απομονώσουν», ώστε να είναι σίγουροι πως δεν θα πάθει κάτι περισσότερο από το να κλαίει και να γαβγίζει ασταμάτητα.
Είναι η παραμονή στο crate η λύση;
Πρωταρχικά, να αναφέρουμε για όσους δεν το γνωρίζουν, πως το crate (στα ελληνικά μεταλλικό κλουβί για σκύλους) είναι ένα μεταλλικό κλουβί που πολλοί σκύλοι χρησιμοποιούν για να ξεκουράζονται, να κοιμούνται, να τρώνε ή να παραμένουν μέσα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Το μέγεθος του crate θα πρέπει να είναι ανάλογο του μεγέθους ενός σκύλου, ενώ η πολύωρη παραμονή ενός σκύλου σε μεταλλικό κλουβί σε καμιά περίπτωση δεν συστήνεται. Η εκμάθηση παραμονής ενός σκύλου σε crate επιβάλλεται να γίνει σταδιακά, ώστε ένας σκύλος να νιώθει ασφάλεια μένοντας μέσα σε αυτό και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ποτέ και για κανέναν λόγο για απομόνωση ή τιμωρία. Εξάλλου όπως γνωρίζουμε όλοι, η τιμωρία και η πίεση δεν έχουν καμία θέση στη σχέση μας και στην κοινή ζωή με τον σκύλο μας.
Ένα δεδομένο με το οποίο θα πρέπει όλοι μας να ξεκινήσουμε να σκεφτόμαστε είναι πως όλοι οι σκύλοι δεν είναι ίδιοι και δεν συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο. Έτσι, ορισμένοι δεν «αντέχουν» να παραμείνουν μέσα σε crate, είτε επειδή δεν εκπαιδεύτηκαν σταδιακά και ορθώς σε αυτό, είτε διότι εμφανίζουν στρες/άγχος περιορισμού. Με τον όρο «στρες περιορισμού» (confinement stress/anxiety) αναφερόμαστε στην κατάσταση όπου ένας σκύλος νιώθει έντονο στρες, όταν είναι περιορισμένος. Επιπροσθέτως, έχουν παρατηρηθεί περιστατικά που σκύλοι τραυματίστηκαν στην προσπάθειά τους να «δραπετεύσουν» από το crate.
Αν ο σκύλος μας δεν νιώθει άνετα μέσα στο crate, τότε μπορεί όντως να μην κάνει καμία ζημιά στο σπίτι, εφόσον θα είναι περιορισμένος, αλλά μήπως θα πρέπει πρώτα να αναλογιστούμε το στρες που βιώνει, το οποίο είναι σίγουρα χειρότερο από μια ζημιά που τυχόν θα έκανε; Ως υπεύθυνους κηδεμόνες, άλλωστε, δεν θα πρέπει να μας ανησυχεί μόνο το να μην χαλάσει ο σκύλος μας για παράδειγμα τον καινούργιο μας καναπέ, αλλά και το να μην τραυματιστεί και το να μην πανικοβληθεί. Σκύλοι οι οποίοι εμφανίζουν θέματα με τον αποχωρισμό, πολλές φορές αντιδρούν εντονότερα και πανικοβάλλονται, όταν είναι περιορισμένοι και νιώσουν πως δεν έχουν διέξοδο διαφυγής.
Δύο ακόμα λύσεις που προτιμούν κηδεμόνες των οποίων οι σκύλοι αντιδρούν, όταν εκείνοι απουσιάζουν από το σπίτι, εκδηλώνουν σημάδια στρες ή ακόμα και πανικού μέσα σε crate, είναι η διαχείριση του περιβάλλοντος του σπιτιού και η χρήση baby gate ή πάρκων. Baby gates είναι τα γνωστά σε όλους μας καγκελάκια για μωρά που δίνουν την δυνατότητα να αποκλείσουμε την πρόσβαση σε ορισμένους χώρους του σπιτιού για τον σκύλο μας. Ενώ τα πάρκα σκύλων είναι μεταλλικές κατασκευές συνήθως σε εξαγωνικό σχήμα (ή προσαρμόζονται αναλόγως του εμβαδού που θέλουμε να καλύψουν) και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για σκύλους συνήθως μικρούς σε μέγεθος, διότι ένας μεγαλόσωμος σκύλος μπορεί είτε να βγει από το πάρκο πηδώντας ή να περιφέρεται στο σπίτι μετακινώντας και το πάρκο!
Μήπως η παρέα ενός ακόμη σκύλου θα τον βοηθήσει;
Η απάντηση είναι «Ίσως, ναι»! Κάποιοι σκύλοι στρεσάρονται, αγχώνονται ή ακόμα και πανικοβάλλονται, όταν μένουν εντελώς μόνοι, κάποιοι άλλοι, όταν μένουν χωρίς τους κηδεμόνες τους και κάποιοι, όταν μένουν χωρίς ανθρώπινη συντροφιά γενικότερα.
Έτσι, ίσως κάποιοι σκύλοι μπορούν να διαχειριστούν το να μένουν στο σπίτι παρέα με έναν άλλο σκύλο και κάποιοι όχι. Στην περίπτωση που ο σκύλος μας βιώνει στρες χωρίς την παρουσία των κηδεμόνων του τότε η «προσθήκη» ενός ακόμα μέλους στην οικογένεια, όχι μόνο δεν θα βοηθήσει, αλλά ίσως δημιουργήσει και περαιτέρω αντιδράσεις και προβλήματα. Ο δεύτερος σκύλος ενδέχεται να «μιμηθεί» τις συμπεριφορές του πρώτου σκύλου ή να στρεσάρεται κάθε φορά που ο πρώτος σκύλος αντιδράει. Σε αυτή την περίπτωση δεν θα έχουμε να διαχειριστούμε έναν σκύλο με θέματα αποχωρισμού, αλλά δύο!
Σε κάθε περίπτωση η διαχείριση των θεμάτων που σχετίζονται με το «άγχος αποχωρισμού» δεν λύνονται διαβάζοντας άρθρα στο διαδίκτυο ή βλέποντας βίντεο, αλλά η συνεργασία με κάποιον επαγγελματία εξειδικευμένο στα θέματα αποχωρισμού κρίνεται αναγκαία και επείγουσα, ώστε να διαχειριστούμε την κατάσταση και να βοηθήσουμε τον σκύλο μας να νιώθει σταδιακά ασφάλεια, ενώ μένει στο σπίτι εντελώς μόνος ή παρέα με άλλους σκύλους ή άλλα ζώα. Η διαδικασία της εν λόγω εκπαίδευσης στηρίζεται στη συστηματική απευαισθητοποίηση και τη θετική ενίσχυση, ενώ το πρόγραμμα που ακολουθείται είναι εξατομικευμένο και βασίζεται πάντα στον «ρυθμό», στην ιδιοσυγκρασία, στις ανάγκες και στον χαρακτήρα του εκάστοτε σκύλου.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
H Εριέττα Καραμπέτσου είναι επαγγελματίας Εκπαιδεύτρια Σκύλων, Σύμβουλος Συμπεριφοράς, Ψυχολογίας και Ευζωίας Σκύλων με εξιδίκευση στα θέματα που σχετίζονται με τον Αποχωρισμό ως Πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια CSAT (Certified Separation Anxiety Trainer). Απόφοιτη της Ακαδημίας Επαιδευτών Victoria Stilwell Academy με θεωρητική και πρακτική εξάσκηση στο Wigan στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το 2017 εξέδωσε το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Η Τέχνη του να επικοινωνώ με τον σκύλο μου» από τις Εκδόσεις Φυλάτος. Η Εριέττα έχει πιστοποίηση Ά βοηθειών σε σκύλους απο το British College of Canine Studies και είναι μέλος του Doggone Safe ως πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια για ενημερώσεις Αποφυγής Δαγκώματος σε παιδιά και ενηλίκους (Dog Bite Safety Educator). Παραδίδει δωρεάν μαθήματα για αδέσποτους σκύλους και έχει διατελέσει ως μέλος σε Πενταμελείς επιτροπές Δήμων για την διαχείρηση αδεσπότων. (+30) 6977806432) [email protected]
