Απαντάει ο Βασίλης Μπορομπόκας, Επαγγελματίας εκπαιδευτής σκύλων CPDT-DAD Trainer- DBC
www.happydogs.gr
Τελικά τι ισχύει και τι δεν ισχύει στις σχέσεις μας με τους σκύλους;
Τι πρέπει να κάνω και τι πρέπει να αποφύγω;
Έχω παρατηρήσει πως πολλές φορές βασίζουμε τη συμπεριφορά μας επάνω σε μύθους, δογματισμούς, προκαταλήψεις και σε λανθασμένες εκτιμήσεις με αποτέλεσμα να περιπλέκονται ακόμη περισσότερο τα πράγματα και η συμβίωσή μας καταλήγει να γίνεται πιο δύσκολη.
Πάμε λοιπόν σιγά-σιγά να δούμε τι γίνεται…
ΜΥΘΟΣ: Ο σκύλος πρέπει να φάει ξύλο για να «μάθει!
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ:
Ο σκύλος είναι αποδεδειγμένα το ζώο με την καλύτερη αντίληψη για το τι θέλει ο άνθρωπος. Είναι ευαίσθητοι στις αντιδράσεις μας και στην επικοινωνία, για αυτό και είναι τα ζώα που με ένα βλέμμα ή δείχνοντάς τους κάτι, καταλαβαίνουν καλύτερα και από τα πρωτεύοντα ζώα(χιμπαντζήδες, μαϊμούδες) άλλα και από τους λύκους. Το ξύλο και η κακοποίηση οδηγούν τη σχέση να βασίζεται στο φόβο και στην αποφυγή της τιμωρίας με αποτέλεσμα να χάνεται η οποιαδήποτε εμπιστοσύνη. Η βία πυροδοτεί το αντανακλαστικό του φόβου σε ασταθείς ή με χαμηλή αυτοπεποίθηση σκύλους ή κινητοποιεί το ενεργητικό κομμάτι ενός δυναμικού σκύλου. Αν θέλετε την γνώμη μου, αποφύγετε εντελώς και μην εφαρμόσετε «συμβουλές» κηδεμόνων, «ειδικών» και ανθρώπων που σας προτρέπουν να χρησιμοποιήστε βία ως εκπαιδευτική μέθοδο. Συνήθως, για να μην πω πάντοτε, αυτές οι προτροπές καταλήγουν σε άσχημα αποτελέσματα και για τις δυο πλευρές.
ΜΥΘΟΣ: Έχω μεγάλη αυλή, μπαλκόνι κλπ και δεν χρειάζεται να τον πολυβγάζω βόλτα!
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ:
Δυστυχώς η ευτυχώς μάλλον, οι σκύλοι δεν χρειάζονται τη βόλτα μόνο για να κάνουν την ανάγκη τους, αλλά γιατί είναι σκύλοι. Είναι ζώα που τους αρέσει το περπάτημα, το τρέξιμο, η ανακάλυψη, οι γνωριμίες, το μαρκάρισμα περιοχών και δεκάδες άλλοι εξίσου σημαντικοί λόγοι.
Η βόλτα είναι πολύ απλά ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ για τους σκύλους και το Α και το Ω για έναν ευτυχισμένο σκύλο. Οι σκύλοι μου ζούσαν σε ένα κτήμα 17 στρεμμάτων και όμως είχαν ανάγκη την βόλτα. Αναφορικά με την σκύλα μου την Sugar, ένα από τα μυστικά της καλής της εκπαίδευσης, της ηρεμίας και της κοινωνικότητας της, οφείλονται στο σταθερό και συνεπές πρόγραμμα βόλτας.
ΜΥΘΟΣ: Ο σκύλος μου είναι χαζός, κακομαθημένος ή τεμπέλης γιατί αργεί να καταλάβει μια εντολή!
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ:
Ο κάθε σκύλος έχει τον δικό του «χρόνο επεξεργασίας» και αντίληψης. Χρειάζεται υπομονή και κίνητρο για τον κάθε σκύλο ξεχωριστά. Επίσης η επικοινωνία των σκύλων βασίζεται στη γλώσσα του σώματος, άρα αν δεν είμαστε ξεκάθαροι και σταθεροί τον μπερδεύουμε.
Η εμπειρία μου, μου έχει δείξει ότι όταν δεν «ακούει» ένας σκύλος συνήθως οφείλεται σε κακή συνεννόηση με τον άνθρωπό του. Δώστε χρόνο στον σκύλο, μην βιάζεστε, προσπαθήστε να πάτε σταδιακά την πορεία του και θα δείτε την διαφορά.
ΜΥΘΟΣ: Ξέρει πως έκανε κάτι λάθος και δείχνει ένοχος!
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ:
Πόσοι και πόσοι σκύλοι έχουν φάει ξύλο χωρίς λόγο…Π.χ μπαίνω σπίτι και βλέπω ότι το σκυλί μου τα έχει κάνει όλα μπάχαλο (γνωστή ιστορία ε;). Εκείνος με το που με βλέπει μαζεύεται και δείχνει να το κατάλαβε. Σωστά; ΛΑΘΟΣ! Η στάση του σώματος μας και η αυστηρότητα τον ωθούν στο να μας στείλει « σήματα ηρεμίας» τα οποία τα εκλαμβάνουμε ως απόδειξη της ενοχής του. Όλες οι έρευνες συγκλίνουν στο ότι οι σκύλοι έχουν πολύ μικρό χρόνο συσχετισμού της τιμωρίας με την πράξη. Άρα «μαλώνουμε» τον σκύλο ΜΟΝΟ όταν τον «συλλαμβάνουμε» επ’ αυτοφώρω. Κάτι που είναι σπάνιο! Να σας πω επι τροχάδην ένα παράδειγμα. Μπαίνοντας σε μάθημα με πελάτη μου πριν αρκετό καιρό διέκρινα ένταση και θυμό. Ρωτάω λοιπόν τον πελάτη μου να μου πει τι έγινε. « Άσε, μπήκα σπίτι και έγινα έξαλλος, μου είχε φάει το χειριστήριο του playstation, θύμωσα και τον μάλωσα. Και τώρα έχω στεναχωρηθεί για αυτό…» Ρώτησα αν τον μάλωσε εκείνη την στιγμή…»Όχι, ήμουν στη δουλειά» μου απάντησε. Πήρα λοιπόν το ολοκαίνουργιο χειριστήριο που ήταν ακόμη στη θήκη, πήγα στον σκύλο και του φώναξα: «Τι είναι αυτό; Τι έκανες εδώ ε; « Εννοείται πως ο σκύλος έφυγε τρομαγμένος και ο πελάτης μου έμεινε…κάγκελο.
Μόλις είχε καταλάβει πως ο σκύλος είχε απλά φοβηθεί αφού το χειριστήριο ήταν άθικτο και δεν το είχε πειράξει καθόλου! Συμπέρασμα: Ο σκύλος φοβάται και φεύγει και δεν φεύγει λόγω ενοχών!
ΜΥΘΟΣ: Μην αφήνεις το σκύλο να σε κερδίζει σε παιχνίδια και μη παίζεις μαζί του έντονα!
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ:
Αν ο σκύλος μας έχει μάθει να μη μας δαγκώνει πολύ δυνατά ή να μας αφήνει όταν του το ζητάμε δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα. Επίσης οι συμβουλές περί νίκης δεν ισχύουν. Σε έρευνα που έγινε στις Ην. Πολιτείες ένας ερευνητής χώρισε 14 σκύλους σε δύο ομάδες. Η μία τον «νικούσε» και στην άλλη κέρδιζε αυτός. ΟΛΑ τα σκυλιά ήταν πιο ήρεμα μετά την άσκηση γιατί είχαν ξεδώσει. Κανένα σκυλί δεν επέδειξε κυριαρχική συμπεριφορά μόνο και μόνο επειδή τον κέρδισαν σε ένα παιχνίδι. Παρεπιπτόντως λατρεύω να βλέπω την Sugar να με νικά στα παιχνίδια μας.
ΜΥΘΟΣ: Άσε το σκύλο σου να τρέξει, θα γυρίσει ή μην στεναχωριέσαι θα βαρεθεί και θα έρθει!
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ:
Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει αυτή την ατάκα στο πάρκο ή δεν την έχουμε πει στον εαυτό μας; Δυστυχώς δεν συμβαίνει συχνά και για αυτό στην Ελλάδα χάνονται ΧΙΛΙΑΔΕΣ σκύλοι κάθε χρόνο.
Ο σκύλος σαν θηρευτής που είναι, έχει έντονο το κομμάτι της αναζήτησης, της ανακάλυψης και του κυνηγιού(γάτες, ποδηλάτες, πτηνά, δρομείς κλπ). Προσωπικά την σκύλα μου την είχα και την έχω ελεύθερη, γιατί από κουτάβι αποζητούσε να είναι δίπλα μου όπου και να βρισκόμασταν, σε πλατείες, πάρκα, στο βουνό…
Επίσης έχω δουλέψει ΠΑΡΑ ΠΟΛΛΟΥΣ μήνες μαζί της την εντολή ΕΛΑ, με αποτέλεσμα να μπορώ να της έχω εμπιστοσύνη πως δεν θα γίνει Λούης με το που της αποσπάσει κάτι την προσοχή. Βασική συμβουλή: Φροντίζουμε να λύνουμε ΠΑΝΤΑ και ΜΟΝΟ σε αποκλειστικά ελεγχόμενους περιορισμένους χώρους τον σκύλο μας, γιατί μονάχα έτσι τον προστατεύουμε από κινδύνους. Επίσης αν έχουμε δει πως αποσπάται εύκολα ή δεν πολυθέλει να επιστρέψει, κλείνουμε τα αυτιά μας σε συμβουλές του τύπου «Άσε τον μωρέ να τρέξει», ή « Βγάλε το λουρί, όλα επιστρέφουν» κλπ…
ΜΥΘΟΣ: Το φαγητό στην εκπαίδευση είναι δωροδοκία ή τον κακομαθαίνει!
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ:
Το φαγητό-ανταμοιβή είναι ένας ευχάριστος και ασφαλής τρόπος εκπαίδευσης του σκύλου. Αν δίνω φαγητό στον σκύλο μου την ώρα που τρώω, γιατί με κοιτάζει και τον λυπάμαι, ή την ώρα που χαζεύω τηλεόραση μου γαβγίζει για να του δώσω, τότε ναι, είναι κακό και για μένα και για τη σχέση με τον σκύλο μου. Η επιβράβευση με λιχουδιές(ειδικά στην αρχή της εκπαίδευσης) και τα όρια είναι η ΒΑΣΗ της σωστής εκπαίδευσης. Εξάλλου οι σκύλοι και ειδικά τα κουτάβια, επειδή έχουν έντονες μνήμες φόβου, μπορούν και συνδέουν καταστάσεις με κάτι καλό, αν αυτές συνδέονται με τροφή. Προσωπικά χρησιμοποιώ τουλάχιστον 13 χρόνια το φαγητό στην εκπαίδευση και έχω δει θαύματα σε πολύ δύσκολες περιπτώσεις σκύλων. Το θέμα είναι πότε το δίνουμε και πώς σταματάμε σταδιακά ώστε να μην εξαρτηθεί μόνο από αυτό.
ΜΥΘΟΣ: Κάνει ζημιές για να με εκδικηθεί που τον άφησα μόνο του!
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ:
Δυστυχώς ή ευτυχώς αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες παρερμηνείες που υπάρχουν.
Υπάρχουν δεκάδες άλλοι λόγοι, από την αξόδευτη ενέργεια που τον ωθεί να στραφεί κατά αντικειμένων, το άγχος που του προκαλεί η απουσία μας, η ανακούφιση από τον «πονόδοντο» αν είναι κουτάβι, τη χαλάρωση που του δίνει να μασουλάει κάτι που φέρει τη μυρωδιά μας όπως τηλεκοντρόλ, κινητά τηλέφωνα, παπούτσια κλπ. Προσωπική μου άποψη είναι να μην προσδίδουμε ανθρώπινες συνήθειες στους σκύλους. Αν βγαίνει 10 λεπτά την ημέρα δεν σε εκδικείται, απλώς έχει πολύ αξόδευτη ενέργεια.
ΜΥΘΟΣ: Αν θέλει να ανέβει στον καναπέ ή στο κρεβάτι είναι δείγμα κυριαρχίας!
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ:
Οι σκύλοι δεν είναι βλάκες! Ξέρουν πως το στρώμα ή το μαξιλάρι είναι πιο αναπαυτικό από το πάτωμα. Μπορείτε να μάθετε στον σκύλο σας να ανεβαίνει και να κατεβαίνει όταν του το ζητάτε. Αν βλέπετε πως το διεκδικεί έντονα τότε, ναι, χρειάζεται όριο. Δεν σημαίνει όμως πως όλοι οι σκύλοι έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους να κυριαρχήσουν, την βολή τους έχουν. Αυτό θεωρώ πως είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στην εκπαίδευση. Πολλές φορές οι άνθρωποι θεωρούν πως πίσω από όλες τις κινήσεις ενός σκύλου κρύβεται η κυριαρχία. Μπούρδες…Συγνώμη κιόλας! Κοιμάμαι με τα σκυλιά μου από τότε που με θυμάμαι και ΠΟΤΕ κανένα δεν ξέφυγε. Τώρα αν κάποιος δεν θέλει για δικούς του λόγους, δεκτό και σεβαστό.
Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα….
ΜΥΘΟΣ: Θα πάρω αυτή τη ράτσα για να ξέρω τι θα μου βγει!
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ:
Χμμμμμ… Σε θέμα διάπλασης ναι, σε θέμα χαρακτήρα όμως μην παίρνετε και όρκο! Σίγουρα υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά στις φυλές αλλά δεν σημαίνει ότι, επειδή π.χ συμπεριφέρεται έτσι ο Γερμανικός Ποιμενικός του αδερφού μου, θα είναι φτυστός και ο δικός μου. Οι σκύλοι και μιλάμε για αδέρφια έχουν τελείως διαφορετικούς χαρακτήρες και ταπεραμέντο.
Ο Dr Ian Dunbar υποστηρίζει-και συμφωνώ- πως πολύ μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους παίζουμε εμείς. Κλείνοντας θέλω να πω (και δεν μου το βγάζει κανείς από το μυαλό) πως αυτά που διαμορφώνουν έναν σκύλο είναι η πάστα του, η επιρροή της οικογένειας και τέλος τα χαρακτηριστικά της φυλής του.
ΜΥΘΟΣ: Έχω ελεύθερο το κουτάβι μου στο πάρκο, το παίρνω στις καφετέριες, στα μαγαζιά και είναι πάντα μαζί μου για να κοινωνικοποιηθεί!
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ:
Αυτή είναι μια σχεδόν καλή προσέγγιση.
Και λέω σχεδόν, γιατί δεν πρέπει να παραβλέπω κάτι πολύ σημαντικό. Πως ένα κουταβάκι μπορεί να «καεί» σχετικά εύκολα και τελικά αντί να το κοινωνικοποιήσω να του προκαλέσω «θεματάκια».
Παράδειγμα A:
Βλέπω ελεύθερο Γερμανικό Ποιμενικό το πολύ 3-4 μηνών σε πάρκο των Β. Προαστείων, το σκυλάκι ήταν αρκετά φοβισμένο και εσωστρεφές. Όταν το πλησίαζαν παιχνιδιάρικα αλλά αρκετά ατσούμπαλα σκυλιά 30-40 κιλών αυτό σχεδόν ούρλιαζε από φόβο. Πήγα σιγά σιγά προς τον ιδιοκτήτη και διακριτικά είπα την άποψη μου «Μήπως καλύτερα να το μαζέψετε γιατί φοβάται;» ο άνθρωπος μου απάντησε ότι το κάνει για να κοινωνικοποιηθεί. Δεν ξέρω τι έγινε, αν συνέχισε έτσι θα δημιουργήσει έναν νευρικό σκύλο πάντως…
Δεν είναι ΟΛΑ τα κουτάβια ΙΔΙΑ και δεν θέλουν την ΙΔΙΑ προσέγγιση.
Παράδειγμα B:
Επισκέφτηκα πριν μήνες μια κοπέλα και τον σκύλο της. Όταν βγήκαμε βόλτα για να αξιολογήσω τον σκύλο είδα έναν εξαιρετικά νευρικό και φοβισμένο σκύλο, απέφευγε αυτοκίνητα, μηχανάκια και έπαθε σοκ με το λεωφορείο της γραμμής. Αναρωτήθηκα πώς γίνεται ένα σκυλί που ζει στο κέντρο της Αθήνας (Λ. Αλεξάνδρας) να μην έχει συνηθίσει ακόμη. Όταν ρώτησα έμαθα πως « το είχα συνέχεια μαζί μου στην Ερμού που δούλευα» Ε, το δόλιο το κουτάβι «κάηκε»!
Προσωπικά την Sugar (όπως και τους μαθητές μου) φροντίζω να τους πηγαίνω σταδιακά και να μην τους ρίχνω με τη μια στα βαθιά.
