Λιάνα Δενεζάκη

Συνέντευξη στην Κατερίνα Παπαποστόλου

Σπουδαία εικονογράφος και συγγραφέας παιδικών βιβλίων, συναισθηματικά τόσο γενναιόδωρη, από μικρή διαβαίνει μια μεγάλη πόρτα! Αυτήν της φαντασίας! Να χαράζει φωτεινούς δρόμους! Γεμάτη ήθος και παιδεία να ντύνει με χρώματα και μαγικές εικόνες παραμύθια και να «ταξιδεύει» μαζί τους σε όλα τα σχολεία! Σημαντικό χαρακτηριστικό της που έχει «σημαδέψει» τόσο θετικά τη ζωή της η τεράστια αγάπη της για τα ζώα και η ευαισθησία της για τα φιλοζωικά δρώμενα της χώρας!

Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή παιδικών βιβλίων;
Έγινε τη στιγμή που άφησα τις εικόνες που ζωγράφιζα να μου συστηθούν μέσα από τις δικές τους ιστορίες.

Από πού αντλείτε την έμπνευσή σας για τη δημιουργία των παραμυθένιων κόσμων σας;
Ανεξάρτητα από το πόσο άσχημες ή δύσκολες είναι οι καταστάσεις που βιώνουμε, κάπου κοντά μας πάντα υπάρχει ένα τόσο δα μικρό ερέθισμα το οποίο, αν το παρατηρήσουμε προσεκτικά και αφεθούμε στην εμπειρία του, είναι ικανό να δημιουργήσει για μας έναν παραμυθένιο κόσμο.

Πόσο εύκολο είναι να απευθυνθείτε στα σημερινά παιδιά που ζούνε σε «τσιμεντουπόλεις» και ξοδεύουν πάρα πολύ χρόνο στο διαδίκτυο;
Το βιβλίο ασκεί μια ιδιαίτερη γοητεία, την οποία καμιά οθόνη δεν μπορεί να συναγωνιστεί. Κρύβει μέσα του μαγεία, την ίδια μαγεία που μοιράζονται μικροί και μεγάλοι αιώνες τώρα.

Το 2009 τιμηθήκατε με τον Έπαινο Προσχολικής και Πρώτης Σχολικής Ηλικίας του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου «Πηνελόπη Μαξίμου» για το βιβλίο «Ένας γενναίος Σκύλος» και το 2010 με το Βραβείο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου Μέσης Σχολικής Ηλικίας «Φανής Αποστολίδου» για το βιβλίο «Μαρδούκ». Τι σημαίνουν για σας όλες αυτές οι βραβεύσεις;
Επισκέπτομαι πάρα πολλά σχολεία κάθε χρόνο. Χωρίς να θέλω να φανώ αχάριστη σ’ αυτές τις τόσο τιμητικές διακρίσεις, μπορώ με βεβαιότητα να πω πως η μεγαλύτερη επιβράβευση της δουλειάς μου είναι τα χαρούμενα πρόσωπα των παιδιών και ο ενθουσιασμός τους.

Γνωρίζετε από την αρχή το τέλος μιας ιστορίας;
Όχι, δε γνωρίζω από την αρχή το τέλος μιας ιστορίας που γράφω. Οι ήρωές μου δρουν αυτόνομα, εγώ θέτω τις παραμέτρους και μετά αφήνομαι να τους παρατηρώ. Έχει πολύ ενδιαφέρον να είσαι δημιουργός και αναγνώστης ταυτόχρονα.

Πιστεύετε πως θα μπορούσαν να περάσουν φιλοζωικά μηνύματα μέσα από τα παραμύθια και τις ιστορίες σας στους μικρούς αναγνώστες; Θεωρείτε πως έχουν περάσει οι εποχές του «κακού λύκου» και της «πονηρής αλεπούς»;
Αν τα παραμύθια δεν καλλιεργούν την ευαισθησία των παιδιών και δεν τους ανοίγουν δρόμους για να ζήσουν τη ζωή τους με θάρρος, τρυφερότητα και ενσυναίσθηση, για ποιον άλλο λόγο μπορεί να γράφτηκαν; Γιατί η φιλαναγνωσία δεν είναι αυτοσκοπός.

Μέσω της δράσης σας με τους Μυθοπλάστες επισκέπτεστε πολλά σχολεία και συνομιλείτε με πάρα πολλά παιδιά! Μιλήστε μας λίγο για αυτό και το αν τελικά τα παιδιά αυτά θα ανήκουν στο μελλοντικό αναγνωστικό κοινό.
Οι Μυθοπλάστες (www.mythoplastes.gr) είμαστε μία ομάδα ανθρώπων που μοιραζόμαστε ένα κοινό όραμα. Ξεκινώντας από το αξίωμα ότι η ζωή χωρίς φαντασία είναι τουλάχιστον βαρετή, δημιουργήσαμε μια σειρά εκπαιδευτικών παιχνιδιών που ανοίγουν δρόμους στη δημιουργική σκέψη. Τα παιδιά «διαβάζουν» τις εικόνες και αφηγούνται τις δικές τους ξεχωριστές ιστορίες, κι είναι πολύ βασικό. Επινοούν λύσεις για να βοηθήσουν τον ήρωά τους να ξεπεράσει τις δυσκολίες και να φτάσει στο «Έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα» και κατανοούν καλύτερα τον εαυτό τους αναγνωρίζοντας συναισθήματα και αξίες.

8. Στα συγγραφικά σας σχέδια περιλαμβάνεται και ένα βιβλίο που ίσως θα στήριζε με όποιο τρόπο τα αδέσποτα αυτής της χώρας;
Φυσικά! Άλλωστε σε λίγο καιρό θα εικονογραφήσω και τη σκυλοβιογραφία ενός κακοποιημένου σκύλου, της Διώνης, η οποία, χάρη στο πείσμα της και με τη βοήθεια της καλής νεράιδας που την υιοθέτησε, μεταμορφώθηκε σε μια πριγκίπισσα που διδάσκει καθημερινά την αγάπη μέσα από τις επισκέψεις στα σχολεία. Δεν σας κρύβω πόσο πολύ ανυπομονώ γι’ αυτή την έκδοση!

Θεωρείτε ότι με τα παιδικά βιβλία εκπαιδεύονται και οι γονείς μαζί με τα παιδιά στη διαμόρφωση της φιλοζωικής τους παιδείας; Τα σχολικά βιβλία θα έπρεπε να είχαν διαφορετική δομή και ύφος; Και τι «υλικά» θα πρέπει να διαθέτει ένα βιβλίο ώστε να εκπληρώσει ένα φιλοζωικό ρόλο;
Τα σχολικά βιβλία στην πλειονότητά τους έχουν γραφτεί από ανθρώπους χωρίς φαντασία, όχι με το στόχο να μάθουν τα παιδιά να σκέφτονται, αλλά με την προσδοκία να αναπαράγουν στείρα γνώση. Η κριτική σκέψη, το συναίσθημα, η επινοητικότητα είναι έννοιες άγνωστες στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Η διαμόρφωση της φιλοζωικής παιδείας μας λοιπόν είναι ένα ακόμα από τα πολλά θέματα που εξαρτώνται από το δάσκαλο και το πλαίσιο του σχολείου. Ευτυχώς, υπάρχουν πλέον πολλοί δάσκαλοι με όρεξη, ζήλο και παιδεία με την κυριολεκτική σημασία της λέξης, οι οποίοι, κόντρα στα εμπόδια του εκπαιδευτικού μας συστήματος, καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια γι’ αυτό το σκοπό.



Πόσο σημαντικός θεωρείτε ότι είναι ο ρόλος του σχολείου στη διαμόρφωση φιλοζωικής κουλτούρας και συνείδησης στους μελλοντικούς πολίτες αυτής της χώρας; Έχει το ελληνικό σχολείο κατεύθυνση προς αυτό;
Όχι, βέβαια! Το ελληνικό σχολείο δεν έχει καμία τέτοια κατεύθυνση κι ούτε αγγίζει αυτά τα λεπτά θέματα. Τα αποτελέσματα είναι ολοφάνερα. Το αποδεικνύουν τα αμέτρητα περιστατικά κακοποίησης που δημοσιοποιούνται καθημερινά και άλλα τόσα που δεν μαθαίνονται ποτέ.
Το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες της Ευρώπης στην κακοποίηση ζώων αποδεικνύει περίτρανα την έλλειψη παιδείας που τη διακρίνει.

Ζείτε πολλά χρόνια τώρα με ζώα. Θα μπορούσατε να πείτε πως αποτελούν και αυτά μια πηγή έμπνευσής σας;
Εννοείται! Σε πολλά βιβλία μου υπάρχουν αναφορές από ζώα που γνώρισα κι αγάπησα με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το «Ένας γενναίος σκύλος», εκδ. Λιβάνη που ολόκληρη η εικονογράφησή του βασίστηκε στον αγαπημένο σκύλο των γονιών μου, τον Ντένις.
Όμως τα ζώα δεν αποτελούν μόνο πηγή έμπνευσης αλλά και χαράς!