Τρόποι αντιμετώπισης!
Γράφει ο Dr. Παπακωνσταντής Α. Ιωάννης, DVM, MRCVS
Χειρουργός Κτηνίατρος, www.vethelp.eu, [email protected]
H αιμορραγία στα μικρά ζώα, είναι μια κατάσταση που μπορεί να συμβεί οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Ενδέχεται να προκύψει σε μια ανέμελη βόλτα στο πάρκο, σε ένα παιχνίδι μέσα στο σαλόνι του σπιτιού και σε οποιοδήποτε ατύχημα που είναι πάντα αναπάντεχο και μη αναμενόμενο. Επιπρόσθετα, η αιμορραγία είναι σχεδόν πάντα τρομακτική για τους κηδεμόνες ζώων και όταν η ποσότητα αίματος είναι σημαντική μπορεί να οδηγήσει στον πανικό. Στο παρόν άρθρο θα αναλύσουμε τι είναι η αιμορραγία και θα περιγράψουμε τρόπους αντιμετώπισής της. Ως αιμορραγία λοιπόν ορίζεται η διαφυγή αίματος από τις αρτηρίες, τις φλέβες ή τα τριχοειδή αγγεία.
Οι σκύλοι και οι γάτες είναι θηλαστικά, επομένως η ανατομία και η φυσιολογία του οργανισμού τους παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με του ανθρώπου. Οι αρτηρίες, οι φλέβες και τα τριχοειδή αγγεία είναι όλα αιμοφόρα αγγεία, τα οποία μαζί με την καρδιά αποτελούν τα βασικά όργανα του κυκλοφορικού συστήματος. Τα αιμοφόρα αγγεία είναι ελαστικοί σωλήνες που περιέχουν αίμα και το κατευθύνουν στις διάφορες περιοχές και τα κύτταρα του σώματος. Είναι οι «λεωφόροι» της φυσιολογικής διεργασίας της κυκλοφορίας.
Ο μοναδικός, μεγάλος αγωγός εξόδου από την καρδιά, η αορτή, αδυνατεί από μόνος του να τροφοδοτήσει κάθε μεμονωμένο κύτταρο του οργανισμού και συνεπώς διαιρείται σε πολλαπλές αρτηρίες όλο και μικρότερου μεγέθους, οι οποίες καταλήγουν στα τριχοειδή αγγεία. Τα τελευταία έχουν πολύ μικρή διάμετρο. Αρτηρίες ονομάζονται τα αγγεία που μεταφέρουν το αίμα από την καρδιά προς την περιφέρεια σε όλα τα όργανα και τους ιστούς. Φλέβες ονομάζονται τα αγγεία που επαναφέρουν το αίμα από την περιφέρεια στην καρδιά.
Οι αιμορραγίες διακρίνονται σε 3 είδη. Τις αρτηριακές, τις φλεβικές και τις τριχοειδικές. Το αίμα στην αρτηριακή αιμορραγία πετάγεται με δύναμη σε μορφή πίδακα και κατά ριπάς, ακολουθώντας τον ρυθμό του σφυγμού του ζώου και έχει χρώμα ανοικτό κόκκινο. Είναι η πιο επικίνδυνη αιμορραγία, αλλά ευτυχώς και η πιο σπάνια, καθώς οι αρτηρίες βρίσκονται βαθιά στις στοιβάδες του δέρματος και θα πρέπει ο τραυματισμός να είναι σημαντικός και σε βάθος, ώστε να θιγούν αυτά τα αγγεία.
Το αίμα στις φλεβικές αιμορραγίες τρέχει με ομαλό συνεχόμενο ρυθμό και είναι σκούρο κόκκινο.
Αν δεν ελεγχθούν αυτές οι αιμορραγίες, οδηγούν σε μεγάλη απώλεια αίματος και καθίστανται επικίνδυνες. Οι τριχοειδικές αιμορραγίες έχουν μικρή διαφυγή αίματος και συνήθως σταματούν πολύ εύκολα και γρήγορα. Επομένως, αιμορραγία ονομάζεται η απώλεια αίματος λόγω ρήξης των αγγείων για οποιαδήποτε αιτία. Η αιμορραγία αρχικά προκαλεί αδυναμία και αργότερα αν δεν τεθεί υπό έλεγχο, μπορεί να οδηγήσει σε κυκλοφορική καταπληξία – shock και να απειληθεί η ζωή του ζώου.
Όταν το αίμα εξέρχεται από τα αιμοφόρα αγγεία εκτός του σώματος, ονομάζεται εξωτερική αιμορραγία. Αυτή η αιμορραγία γίνεται αντιληπτή από τον κηδεμόνα ζώου και σε αυτήν την αιμορραγία μπορεί να προσφέρει πρώτες βοήθειες. Αντίθετα, όταν το αίμα που εξέρχεται από τα αιμοφόρα αγγεία παραμένει σε κάποια κοιλότητα εντός του σώματος, ονομάζεται εσωτερική αιμορραγία και δεν γίνεται αντιληπτή από τον κηδεμόνα.
Η μόνη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει ο κηδεμόνας του είναι η ταχεία μεταφορά του τραυματισμένου ζώου σε κτηνίατρο.
Οι πρώτες βοήθειες που θα δώσει ο κηδεμόνας στο ζώο του σε περίπτωση αιμορραγίας μπορεί να του σώσουν τη ζωή. Ο γενικός ορισμός των πρώτων βοηθειών είναι οι πρώτες ενέργειες που κάνουμε στον τόπο του ατυχήματος με ό,τι πρόχειρα μέσα διαθέτουμε με κύριο σκοπό:
1) να αξιολογήσουμε την κατάσταση του τραυματισμένου ζώου
2) να διατηρήσουμε τη ζωή του ζώου
3) να προλάβουμε την επιδείνωση της κατάστασής του
4) να απαλύνουμε τον πόνο του.
Στην περίπτωση που το κατοικίδιό μας έχει μια εξωτερική αιμορραγία, οι πρώτες βοήθειες συνίστανται στο σταμάτημα της αιμορραγίας, ώστε να περιοριστεί η απώλεια αίματος.Πρώτα από όλα, ο κηδεμόνας του τραυματισμένου ζώου πρέπει να είναι ήρεμος και ψύχραιμος. Ο πανικός μεταδίδεται στο ζώο με συνέπεια την αύξηση των σφυγμών και την επιδείνωση της αιμορραγίας.
Η πρώτη ενέργεια είναι η εφαρμογή άμεσης πίεσης με τα χέρια, με καθαρό ύφασμα, με γάζες ή βαμβάκι.
Ιδανικά, θα πρέπει να έχει φορέσει πρώτα ελαστικά γάντια μιας χρήσης. Ταυτόχρονα μιλάμε με ήρεμη φωνή στο ζώο και προσπαθούμε να το ηρεμήσουμε. Οι περισσότερες αιμορραγίες σταματούν μετά από 5 – 10 λεπτά άμεσης πίεσης. Αν το βαμβάκι ή η γάζα που χρησιμοποιήσαμε έχει γεμίσει αίμα και είναι πλέον υγρό, τότε είναι σημαντικό να μην το απομακρύνουμε, αλλά να χρησιμοποιήσουμε από πάνω ένα καθαρό και να συνεχίσουμε την πίεση.
Αν δεν ελεγχθεί η αιμορραγία με αυτόν τον τρόπο, τότε ο κηδεμόνας του ζώου μπορεί να εφαρμόσει την μέθοδο της πιεστικής επίδεσης.
Κατά τη μέθοδο αυτή εφαρμόζεται μόνιμη πίεση χρησιμοποιώντας ένα κατάλληλο συμπαγές αντικείμενο το οποίο πιέζει τις γάζες πάνω από το τραύμα με τη βοήθεια ενός ελαστικού ή τριγωνικού επιδέσμου. Είναι σημαντικό να μην σταματήσουμε να προσπαθούμε συνεχώς να ηρεμήσουμε το ζώο. Αν και πάλι δεν σταματήσει η αιμορραγία, τότε θα πρέπει να μεταφερθεί το τραυματισμένο ζώο σε κτηνίατρο.
Αξίζει η αναφορά σε μια συγκεκριμένη συχνή αιμορραγία που απασχολεί πολλούς ανθρώπους και είναι η αιμορραγία μετά από κόψιμο νυχιού. Είναι σύνηθες οι κηδεμόνες να τρομοκρατούνται με αυτή την αιμορραγία χωρίς να υπάρχει λόγος, καθώς δεν απειλείται η ζωή του ζώου. Σταματάει με άμεση πίεση με βαμβάκι ή γάζα στο σημείο που τρέχει αίμα. Σε δύσκολες περιπτώσεις, βοηθάει ο εμποτισμός της γάζας με οξυζενέ ή ιωδιούχο αντισηπτικό. Προκειμένου να μην προκύψει μεγάλη αιμορραγία, είναι απαραίτητο ο κηδεμόνας να κόβει προσεκτικά το νύχι με τον ειδικό νυχοκόπτη και ιδιαίτερα στα μεγάλα νύχια να κόβει σταδιακά μικρή ποσότητα νυχιού κάθε φορά ώστε αν τρωθεί το αγγείο, αυτό να γίνει σε σημείο όπου η διάμετρος του είναι ακόμα μικρή και άρα και η αιμορραγία που θα προκύψει θα είναι αντίστοιχα μικρή.
Συμπερασματικά, μπορούμε να ισχυριστούμε πως ο ψύχραιμος και ενημερωμένος κηδεμόνας μπορεί να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια στο τραυματισμένο ζώο του!
