Οι σκύλοι θεραπείας αποτελούν σημαντικά μέλη της κοινωνίας. Δύναται να φέρουν παρηγοριά, άνεση και στοργή σε ανθρώπους που είναι μόνοι ή διαμένουν σε δομές μέσα από κάποιες δραστηριότητες, μπορούν να συντροφεύσουν και να βοηθήσουν ανθρώπους που ζουν ζορισμένες περιόδους στην καθημερινότητα τους, να συντελούν στη μάθηση παιδιών σε σχολικό ή σε άλλο εκπαιδευτικό πλαίσιο και να διαμεσολαβούν τις θεραπείες με βάση το επάγγελμα του κηδεμόνα ζωοθεραπευτή τους σε θεραπευόμενους που έχουν ανάγκη την υποστήριξη και ενεργοποίησή τους από τους σκύλους αυτούς.
γράφει η Ευγενία Καραζιώτη, ειδική παιδαγωγός MSc, ζωοθεραπεύτρια
Είναι ευρέως γνωστό ότι οι σκύλοι θεραπείας μπορούν να βελτιώσουν τη διάθεση, να ανακουφίσουν το άγχος, την κατάθλιψη ως αναπόσπαστο μέρος ενός θεραπευτικού σχεδίου από τον ζωοθεραπευτή, να παρηγορήσουν, να ενθαρρύνουν ακόμη και να βελτιώσουν την υγεία.
Όταν μιλάμε για ζωοθεραπεία, ο σκύλος διαμεσολάβησης του επαγγελματία ζωοθεραπευτή είναι πρωτίστως ο σκύλος συντροφιάς του θεραπευτή και όχι σκύλος υπηρεσίας ή σκύλος βοηθός. Με απλά λόγια, ο ζωοθεραπευτής έχει τον σκύλο του ως συνεργάτη στις συνεδρίες και ως κατοικίδιο όλη την υπόλοιπη μέρα.
06:30
Ξημερώνει Τρίτη στη Θεσσαλονίκη. Είναι η μέρα που εβδομαδιαία για 5η συνεχή χρονιά πηγαίνω μαζί με την Ευγενία στη Μέριμνα του Παιδιού, στο τμήμα της «Ζεστής Αγκαλιάς» για ζωοθεραπεία. Ξεκινάμε πάντα με μία μεγάλη βόλτα για να εκτονώσω την ενέργειά μου. Η Παραλία είναι ιδανικό μέρος. Υπάρχει στην ατμόσφαιρα κάτι το γοητευτικό τα πρωινά, με τον λίγο κόσμο, την υγρασία της θάλασσας, τη θέα. Μπορώ να κυλιστώ στα γρασίδια, να σκάψω, να μυρίσω, να παίξω tag, να χαιρετήσω γνωστούς και αγνώστους. Η ρουτίνα μας περιλαμβάνει καφέ στο χέρι για την Ευγενία και treats για εμένα. Χτενίζομαι με θέα τον Λευκό Πύργο και ανηφορίζουμε ευθεία πάνω για το σχολείο μας. Είμαι σωστός κύριος για τη δουλειά μου.
08:00
Νιώθω χαρούμενος κάθε φορά που αντικρύζω την πόρτα του σχολείου. Τα χάδια από τον διευθυντή, την προϊσταμένη και τις δασκάλες είναι πλέον παράδοση και απόλαυση. Βέβαια δεν χαϊδεύομαι πάντα όταν το ζητώ, γνωρίζω πως μου χρειάζεται μια καλή οριοθέτηση. Βοηθάει εμένα στο να κατανοώ τι καλούμαι να κάνω με το που μπαίνω στο σχολείο και τους υπολοίπους να θυμούνται πως από εδώ κι πέρα παύω να είμαι το κατοικίδιο ζώο συντροφιάς της Ευγενίας και γίνομαι ο σημαντικός συνεργάτης της. Μας περιμένει και τους δύο μία σπουδαία μέρα.
09:00
Συνυπάρχω στην τάξη μαζί με όλα τα παιδιά πριν αρχίσουμε τις ατομικές ζωοθεραπείες. Κάθε χρονιά η ομάδα είναι διαφορετική, οι ανάγκες, οι απαιτήσεις, ο τρόπος που με προσεγγίζουν τα παιδιά. Τους μαθαίνω και με μαθαίνουν, δένονται μαζί μου και εγώ μαζί τους. Κάθε αλλληλεπίδραση μαζί τους, σε παροντικό χρόνο είναι διαφορετική και μοναδική. Κάποιος θέλει να ανέβει πάνω μου, κάποιος αγαπάει πολύ το τρίχωμα μου και μπορεί να με τραβήξει, σε άλλον αρέσει να χοροπηδάει δίπλα μου ή να μου μιλάει δυνατά. Δε φοβάμαι, όπως θα έκανε κάθε άλλος σκύλος στη θέση μου, επειδή έχω εκπαιδευτεί να γνωρίζω πως δε θα πονέσω, πως ένα παιδί δε θέλει να μου κάνει κακό και έχω συνηθίσει να δέχομαι την εκδήλωση της αγάπης του με αυτόν τον τρόπο. Ξέρω επίσης πως η Ευγενία, η Πηνελόπη και η Χριστίνα είναι αυτοί που εμπιστεύομαι στην τάξη και διασφαλίζουν ότι όλα πάνε καλά για όλους μας. Άλλωστε φροντίζουν πάντα να με επιβραβεύουν! Πολλές φορές φέρνω πράγματα στα παιδιά, τους ακολουθώ, πατάω μαζί τους κουμπιά από παιχνίδια όταν μου το ζητήσουν, κάθομαι δίπλα τους, κοιταζόμαστε στα μάτια, επικοινωνούμε, απομακρύνομαι λίγο αν κουραστώ, τρώω μαζί τους στο πρωινό τις κροκέτες μου, πίνουμε την ίδια ώρα νερό όλοι μαζί, ακολουθώ το πρόγραμμά τους και είμαι το σημείο αναφοράς στην εναλλαγή δραστηριοτήτων τους μέσα στην ημέρα. Φέτος το αγαπημένο μου παιχνίδι με τα παιδιά την ώρα του ελεύθερου παιχνιδιού είναι το «κούκου-τζα» μέσα στο σπιτάκι. Όταν ακούω το «τζα» έχω μάθει να ανοίγω το παράθυρο. Με τον τρόπο αυτό δύο φίλοι μου ενθαρρύνονται να μιμούνται ήχους, να μιλάνε, να κρύβονται, να συγχρονίζονται μαζί μου και να εμπλέκονται σε ένα ποιοτικό παιχνίδι αλληλεπίδρασης οι δυο τους και μαζί μου. Πολλοί θεωρούν ότι σκύλος θεραπείας είναι
ένας σκύλος που κάθεται σα ρομποτ και εκτελεί πολύ απλές εντολές ή ότι κυρίως κάθεται ξαπλωμένος σε μια άκρη και χαϊδεύεται. Όμως τι είναι στα αλήθεια ο σκύλος συνεργάτης στη ζωοθεραπεία; Κάποιος που αναλαμβάνει δράση σε συγχρονισμό με τον ζωοθεραπευτή και μέσα από τις ενέργειές του λειτουργεί καθοριστικά ώστε οι στόχοι της θεραπείας για τον εκάστοτε θεραπευόμενο να επιτευχθούν όσο το δυνατόν καλύτερα και περισσότερο.
11:00
Είναι η ώρα που όλοι στην τάξη βγαίνουμε για διάλλειμα. Οι μέρες είναι πολύ ήπιες και η αυλή μας περιμένει.
Μαζί με την Ευγενία βγαίνουμε μία μικρή βόλτα εκτός του σχολείου, για να αποφορτιστώ λίγο, να κάνω τσίσα και κακά. Μυρίζω τα άλλα σκυλιά της γειτονιάς, μαρκάρω, γυρνάω στο όνομα μου και παίρνω χάδια. Ναι, τόσο απλά πράγματα χρειάζομαι! Είμαι έτοιμος να επιστρέψω και να υπάρχω χαλαρά στο διάλλειμα συντροφεύοντας παιδιά και δασκάλες.
12:30
Οι εξατομικευμένες ζωοθεραπείες έχουν ολοκληρωθεί. Κάθε παιδί στο μυαλό μου είναι συνδυασμένο με διαφορετική αλληλεπίδραση και άλλα παιχνίδια. Με άλλους φέρνω μπάλες και αντικείμενα, με άλλους
κάθομαι να με χτενίσουν, χαιδέψουν, κουμπώσουν περιλαίμια και λουριά, με άλλους πηδάμε εμπόδια, ακολουθούμε διαδρομές, περπατάμε με χαλαρό λουρί ακολουθώντας οδηγίες, παίρνω ρόλους σε συμβολικά παιχνίδια τους, κρύβομαι ή ακούω το «κρύο» και «ζέστη» και το «ψάξε». Το τι θα κάνω είναι συνδυασμός των στόχων που θέτει η Ευγενία για κάθε συνεδρία, του δικού μου ταπεραμέντου, εκπαίδευσης και δυναμικού και των αναγκών, του χαρακτήρα και των επιθυμιών του εκάστοτε παιδιού.
13:00
Η πρωινή μέρα τελειώνει και εγώ χαλαρώνω στη γωνιά μου μέχρι να ετοιμαστούν τα παιδιά να αποχωρήσουν. Ένα το συνοδεύω μέχρι το σχολικό! Πριν αποχωρήσω από το σχολείο πηγαίνω πάντα στο γραφείο της προϊσταμένης, στέκομαι στα δύο πόδια και μου δίνει πολλά λαχταριστά μπισκότα. Είναι η καλύτερη! Ο διευθυντής μου δίνει τα τελευταία και πιο τρυφερά χάδια. Όλα αυτά δεν είναι ζωοθεραπεία, είναι όμως η ιδιαίτερη δυνατότητα που έχουμε εμείς τα ζώα να αλληλεπιδράμε με αυτόν τον τρόπο μαζί σας. Η Τρίτη είναι η αγαπημένη μου μέρα, νομίζω και η δική τους.
16:00
Είμαι εδώ και ώρα στο σπίτι. Είμαι ο Koi, ο σκύλος συντροφιάς της Ευγενίας και της οικογένειάς της. Κοιμάμαι, παίζω με τα παιδιά της, είμαι δίπλα τους αν κάνουν μαθήματα, αλλά μπορεί και να μασάω μόνος μου ένα κόκαλο. Απολαμβάνω χάδια και φιλιά! Καμιά φορά δε μου δίνουν πολλή σημασία, φεύγουν, γυρνάνε, διαβάζουν, κάνουν χαζά, μιλάνε, πότε πότε μπορεί να φωνάξουν. Άνθρωποι… Δεν ξέρω τι κάνουν οι άλλοι σκύλοι, όμως εμένα τους ακούω συχνά να λένε πως δε με κακομαθαίνουν με λιχουδιές ή πάρα πολλές αγκαλιές.
Δεν πηδάω πάνω στα έπιπλα, περιμένω τη σειρά μου όταν τρώμε, δεν κοιμάμαι στα κρεββάτια και παίζω με τα παιδιά δημιουργικά παιχνίδια με κανόνες που μου αρέσουν, όπως tag, μπάλα, νέες εντολές, κλίκερ. Έχω μάθει να μην διεγείρομαι από σβούρες και αυτοκινητάκια όταν περνάν δίπλα μου, αλλά μεταξύ μας, αντιπαθώ λιγάκι τα nerf. Μπορώ και μένω στο κρέιτ αν κάποιος φίλος έρχεται και δε νιώθει άνετα μαζί μου μέχρι να γνωριστούμε αλλά όταν έρχονται οι αγαπημένες μου φίλες και φίλοι και τότε γίνεται πάρτυ. Η καθημερινότητα μου είναι μια ρουτίνα, ακόμη και που καμία μέρα δεν είναι ίδια με άλλη, προκειμένου να γίνεται κάτι σαν επανάληψη της εκπαίδευσης μου. Με βοηθάει να αισθάνομαι ήρεμος και ασφαλής. Βέβαια σε όλα αυτά, δεν ξεχνάνε ότι είμαι σκύλος με τα όλα του!
17:00
Είμαστε στο δρόμο για μια ιδιωτική συνεδρία ζωοθεραπείας στο γραφείο. Πάντα συνδυάζουμε αυτή τη διαδρομή με φίλους μου και φίλους της Ευγενίας. Πολλές από τις απολαύσεις μας τις ζούμε μαζί και αυτό
μας δένει ακόμη περισσότερο. Τι καλύτερο από παιχνίδι πριν τη δουλειά; Καμιά φορά μας πετάνε φρίσμπι και τότε είναι η αγαπημένη μου στιγμή. Μόνο που οι άνθρωποι δεν κυνηγιούνται, μόνο μιλάνε και γελάνε. Δεν ξέρουν τι χάνουν!
21:00
Η μέρα φτάνει στο τέλος της. Γυρνάμε σπίτι. Η Ευγενία δείχνει λίγο κουρασμένη και ακούει μουσική. Σταματάει συχνά να με χαϊδέψουν όσοι το θέλουν. Τη συγκινεί η συμπεριφορά μου σε ανθρώπους που φαίνονται αρκετά ζορισμένοι. Πολλοί ίσως δεν τους δίνουν σημασία. Τη στιγμή όμως που με χαϊδεύουν θεωρεί πως συντελείται κάτι βαθειά ανθρώπινο και σκυλίσιο (θα προσθέταμε και οι δυο), άτυπα θεραπευτικό μα λυτρωτικό για όσο διαρκεί! Δεν ξέρω τι ορίζετε οι άνθρωποι ως πληρότητα, αλλά εγώ δέχομαι φαγητό, πολλά χάδια, χαμόγελα και αγάπη. Κουνάω την ουρά μου, χαμογελώ και είναι καιρός να πάω για ύπνο. Θα ονειρευτώ μία ζωγραφιά που κάναμε σήμερα, το περίγραμμα της πατούσας μου και της παλάμης ενός παιδιού
ΟΡΙΣΜΟΙ:
Ως ζωοθεραπευτής ορίζεται κάθε πιστοποιημένος επαγγελματίας που ανήκει στον χώρο της υγείας, της ψυχικής υγείας και της εκπαίδευσης που διαμεσολαβεί τις θεραπείες/παρεμβάσεις του μέσω κάποιου ζώου.
Η ζωοθεραπεία ασκείται από επαγγελματίες της υγείας, της ψυχικής υγείας, της εκπαίδευσης, της ειδικής αγωγής και της πρόνοιας, στο πλαίσιο του επαγγέλματός τους, αφού προηγηθεί η απαραίτητη εκπαίδευση και πιστοποίησή τους στη ζωοθεραπεία από έναν αναγνωρισμένο φορέα. Κάθε ζωοθεραπευτής δουλεύει
με το δικό του πιστοποιημένο ζώο, το οποίο διαπαιδαγωγεί κατάλληλα από μικρή ηλικία και φέρει και αυτό πιστοποίηση από τον ίδιο αναγνωρισμένο φορέα όταν πρόκειται για σκύλο.Ευγενία Καραζιώτη
Η Ευγενία είναι νηπιαγωγός, πτυχιούχος του ΑΠΘ (Τ.Ε.Π.Α.Ε) με Μεταπτυχιακές Σπουδές στην «Ψυχοπαιδαγωγική της ένταξης: ένα σχολείο για όλους» (Παιδαγωγικό τμήμα ΑΠΘ) καθώς και το διετές εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων, από τη βρεφική ηλικία στην εφηβεία», (Σύλλογος Μέριμνας Παιδιού και Εφήβου, πρ. Γρηγόρης Αμπατζόγλου). Είναι πιστοποιημένη ζωοθεραπεύτρια από το Institut Français de Zootherapie και canine behaviourist & trainer από την K.C.A.T / MICAN. Εργάζεται ως ειδική παιδαγωγός στη «Ζεστή Αγκαλιά».
Institouto Zootherapeias: www.institouto-zootherapeias.gr
