Το Cockatiel (Nymphicus hollandicus), είναι ένα είδος παπαγάλου μέλος της οικογενείας των Cacatuidae και είναι ενδημικά στην Αυστραλία. Τα cockatiel είναι από τα διασημότερα είδη παπαγάλων και πολύ συχνά τα συναντάμε ως κατοικίδια ζώα. Το γεγονός ότι αναπαράγονται εύκολα τα έχει καθιερώσει στην κορυφή της λίστας για αρχάριους εκτροφείς.
Γράφει ο Παναγιώτης Βραννάς Αθανασόπουλος,
πρόεδρος της Ελληνικής ένωσης κριτών πτηνών συντροφιάς ETK-ΕΟΟ
Η εκτροφή των cockatiel είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε αρκετές χώρες μάλιστα υπάρχουν εξειδικευμένα club για cockatiel, που κάθε χρόνο διοργανώνουν διαγωνισμούς αποκλειστικά για αυτό το είδος. Όπως είπα και προηγουμένως η εκτροφή τους είναι εύκολη και αυτό βοήθησε πολύ στην δημοτικότητά τους. Το γεγονός ότι είναι ένα διμορφικό είδος κάνει πολύ ευκολότερα τα πράγματα για τους εκτροφείς, καθώς μπορούν να ταιριάζουν τα ζευγάρια τους χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. Κάτι ακόμα που τα κάνει δημοφιλή είναι οι εντυπωσιακές χρωματικές μεταλλάξεις που μπορεί κάποιος να ασχοληθεί μαζί τους. Όλα τα cockatiel, εκτός από τα normal grey, είναι μεταλλάξεις. Μια μετάλλαξη ορίζεται ως μια τυχαία αλλαγή στον γενετικό κώδικα DNA. Αυτές οι αλλαγές οδηγούν στις χρωματικές παραλλαγές που έχουμε σήμερα. Παγκοσμίως υπάρχουν σήμερα 15 αναγνωρισμένες μεταλλάξεις.
Στην Ολλανδία μελετούν μια μετάλλαξη που μάλλον είναι NSL Lutino, που σημαίνει μη φυλοσύνδετο Lutino. Εάν είναι έτσι τότε ο αριθμός των μεταλλάξεων είναι 16. Λόγω του ότι τα τελευταία cockatiel που εξήχθησαν από την Αυστραλία, πριν την απαγόρευση ήταν το 1959, έχουν προκύψει αρκετά προβλήματα με την ανανέωση των γραμμών. Για παράδειγμα γνωρίζω με σιγουριά ότι στην California, ΗΠΑ, ο Joshua Maple διάσημος εκτροφέας cockatiel αναγκάστηκε να αγοράσει δείγματα σπέρματος από την Αυστραλία για να βγει από τέλμα που βρισκόταν εκείνη την περίοδο η εκτροφή του (η Αυστραλία έχει απαγορεύσει την οποιαδήποτε εξαγωγή πανίδας η χλωρίδας από την χώρα, αλλά δεν θεωρείται παράνομη η μεταφορά σπέρματος). Τα cockatiel αναγνωρίστηκαν από τον Robert Kerr το 1793, στην πατρίδα τους, την Αυστραλία. Ταξίδεψαν ως αιχμάλωτα πουλιά στην Ευρώπη στις αρχές του 1800. Η πρώτη αναπαραγωγή σε αιχμαλωσία ήταν στη Γαλλία τη δεκαετία του 1850. Από εκεί και πέρα διαδόθηκαν παγκοσμίως.
Χρειάστηκαν περίπου 100 χρόνια για να εξελιχθεί η πρώτη μετάλλαξη, η οποία ήταν η μετάλλαξη Pied, το 1949 (ΗΠΑ). Ακολουθήσε το πρώτο lutino το 1958, στις ΗΠΑ, από τον εκτροφέα Cliff Barringer και κάπως έτσι ο κόσμος γέμισε με κίτρινα cockatiel. Το 1959 στην Νέα Ζηλανδία βρέθηκε το πρώτο recessive silver αλλά διαδόθηκε αρκετά χρόνια αργότερα την δεκατρία του ’70. Το 1967, γεννήθηκαν δυο μεταλλάξεις, η μετάλλαξη pearl στην Γερμανία και η μετάλλαξη cinnamon στο Βέλγιο. Το πρώτο Whiteface εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Ολλανδία το 1969. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970 είχε εκτραφεί στη Γερμανία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ το 1979 εισήχθη στις ΗΠΑ. Η μετάλλαξη Fallow προήλθε το 1971 στο εκτροφείο της Irma Vowels στη Φλόριντα, ΗΠΑ. Το 1979, στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Terry Cole ανακάλυψε την αυτοσωματική κυρίαρχη μετάλλαξη Silver σε ένα κατάστημα κατοικίδιων ζώων.
Η μετάλλαξη Pastelface προέρχεται από το Ηνωμένο Βασίλειο, και τον εκτροφέα Bob Crossley στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Οι μεταλλάξεις faded και platinum με καταγωγή την Αυστραλία εμφανίστηκαν το 1985 στο εκτροφείο της Jane Cage (δεν υπάρχουν στην Ευρώπη). Η μετάλλαξη Emerald εμφανίστηκε για πρώτη φορά κατά το 1988 στο εκτροφείο των Norma και John Ludwig. Η μετάλλαξη (Sex-linked) SL yellow cheek ανακαλύφθηκε από τον Bruno Rehm στη Γερμανία στις αρχές της δεκαετίας του 1990, την ίδια χρονική περίοδο γεννήθηκε και το πρώτο Dom yellow cheek, στην Florida, ΗΠΑ, ενώ η μετάλλαξη Creamface εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Νότια Αφρική, το 2000 στο εκτροφείο του Lester De Kok.
“Η σπογγώδης ζώνη είναι υπεύθυνη για την έκφραση του μπλε χρώματος στο πτέρωμα
των περισσότερων παπαγάλων”
Μπορώ να πω με σιγουριά ότι στα cockatiel έχουν «βαφτίσει» αρκετές μεταλλάξεις με τέτοιον τρόπο που είναι αρκετά δύσκολο να τις κατανοήσουν τόσο νέοι όσο και παλιοί εκτροφείς. Αν έχετε στο
μυαλό σας μόνο τα cockatiel τότε οφείλω να πω ότι είναι λίγο καλύτερα τα πράγματα όμως εάν
ασχολείστε και με άλλο είδος τότε περιπλέκεται πάρα πολύ. Ο λόγος που τα πράγματα περιπλέκονται είναι γιατί όλα τα μέλη της οικογένειας των Cacatuidae δεν έχουν σπογγώδη ζώνη στα φτερά τους. Η σπογγώδης ζώνη είναι υπεύθυνη για την έκφραση του μπλε χρώματος στο πτέρωμα των περισσότερων παπαγάλων. Γι’ αυτό το λόγο μεταλλάξεις όπως η aqua, turquoise και blue δεν εκφράζονται όπως σε αλλά είδη. Μεταλλάξεις που επηρεάζουν μόνο τη σπογγώδη ζώνη όπως είναι η dark, violet, slaty κ.α. μπορούν να υπάρξουν αλλά δεν θα έχουν καμία αλλοίωση στον φαινότυπο.
Όλα αυτά τα χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες για να δημιουργηθεί μια κοινή γλώσσα όσο αφορά τις ονομασίες των μεταλλάξεων και το πώς αυτές πρέπει να λειτουργούν σύμφωνα πάντα με την φύση της κάθε μετάλλαξης. Τις περισσότερες φορές υπάρχει ανταπόκριση και από κοινού συνεννόηση αναμεσά σε ομοσπονδίες και σωματεία έρευνας πάνω στην γενετική των πτηνών, δυστυχώς όμως όχι πάντα. Μια τέτοια άτυχη περίπτωση είναι και τα cockatiel. Το 2005, στην Ευρώπη έγιναν προσπάθειες να αλλάξουν προς το καλύτερο οι ονομασίες των μεταλλάξεων σε όλα τα ψιττακόμορφα. Πάντα με επιστημονικά αποδεδειγμένες αποδείξεις. Οι περισσότεροι ήταν σύμφωνοι όμως όχι οι Γερμανοί αντιπρόσωποι των Cockatiel, με αποτέλεσμα να μην έρθουν σε συμφωνία. Στον διπλανό πίνακα σας δίνω μια λίστα με όλες τις μεταλλάξεις που έχουν αναγνωριστεί στα cockatiel και μέσα σε παρένθεση θα υπάρχει και η παλιά τους ονομασία.
Καλή τύχη στις προσπάθειές σας
Φυλοσύνδετες μεταλλάξεις
SL Ino/Lutino – επηρεάζεται η ευμελανίνη από το σώμα του πουλιού ενώ η ψιττασίνη μένει αμετάβλητη.
Cinnamon – επηρεάζεται η ευμελανίνη από το σώμα του πουλιού ενώ η ψιττασίνη μένει αμετάβλητη.
Opaline (Pearl) – η μετάλλαξη αυτή αλλάζει την εναπόθεση της ευμελανίνης και της ψιττασίνης από το φτέρωμα του πουλιού.
SL Yellow cheek – επηρεάζεται η ψιττασίνη από το σώμα του πουλιού ενώ η ευμελανίνη μένει αμετάβλητη.
Platinum – επηρεάζεται η ευμελανίνη από το σώμα του πουλιού ενώ η ψιττασίνη μένει αμετάβλητη.
Αυτοσωματικές υπολειπόμενες μεταλλάξεις
Aqua (Pastel face) – επηρεάζεται η ψιττασίνη από
το σώμα του πουλιού ενώ η ευμελανίνη μένει αμετάβλητη.
Turquoise (Cream face) – επηρεάζεται η ψιττασίνη από το σώμα του πουλιού ενώ η ευμελανίνη μένει αμετάβλητη.
Blue (White face) – επηρεάζεται η ψιττασίνη από
το σώμα του πουλιού ενώ η ευμελανίνη μένει αμετάβλητη.
Bronze fallow (Fallow) – επηρεάζεται η ευμελανίνη από το σώμα του πουλιού ενώ η ψιττασίνη μένει αμετάβλητη.
*Ashen* fallow (Rec. Silver) – επηρεάζεται η ευμελανίνη από το σώμα του πουλιού ενώ η ψιττασίνη μένει αμετάβλητη.
Faded – επηρεάζεται η ευμελανίνη από το σώμα
του πουλιού ενώ η ψιττασίνη μένει αμετάβλητη.
Rec. pied – επηρεάζει τη δομή του φτερού.
Αυτοσωματικές κυρίαρχες μεταλλάξεις
Edged dilute (Dom Silver) – στην μετάλλαξη αυτή επηρεάζεται η ευμελανίνη από το σώμα του πουλιού ενώ η ψιττασίνη μένει αμετάβλητη.
Spangled (Emerald) – στην μετάλλαξη αυτή επηρεάζεται η ευμελανίνη από το σώμα του πουλιού ενώ η ψιττασίνη μένει αμετάβλητη.
Να θυμάστε ότι δεν πρέπει να συνδυάζετε δυο μεταλλάξεις που επηρεάζουν τα ίδια χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα cinnamon και bronze fallow, faded και edged dilute κτλ. (εξαίρεση είναι ο συνδυασμός cinnamon-ino). Το ίδιο ισχύει και για τις μεταλλάξεις που επηρεάζουν την ψιττασίνη. Αντίστοιχα δεν πρέπει να συνδυάζεται aqua (Pastel face) με blue (white face) ή blue (white face) με SL yellow cheek.
