Γενετική ένας σύμμαχος στην εκτροφή!

H Καλλιόπη Ρουμελιώτη, κτηνίατρος, κλινική γενετίστρια DVM, MSc σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση σχετικά με το ρόλο της γενετικής στην αναπαραγωγή και την μετέπειτα υγεία των σκύλων

συνέντευξη στον Παναγιώτη Βραννά Αθανασόπουλο

Τι είναι η γενετική και γιατί είναι σημαντική για την αναπαραγωγή των σκύλων;

Γενετική είναι η επιστήμη που μελετά το γονιδίωμα, τον τρόπο λειτουργίας του και τη μεταβίβαση γενετικών χαρακτηριστικών από τη μια γενιά στην επόμενη. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι στην αναπαραγωγική διαδικασία των σκύλων επιλέγονται γενετικά υγιή άτομα, δηλαδή γεννήτορες που όχι μόνο δεν νοσούν αλλά δεν είναι και φορείς οποιοδήποτε γενετικού νοσήματος.

Ποια είναι τα συχνότερα γενετικά νοσήματα των σκύλων και ποιες οι επιπτώσεις τους στην υγεία τους;

Τα γενετικά νοσήματα ευτυχώς είναι εξαιρετικά σπάνια, ενώ η συχνότητα εμφάνισης τους διαφέρει μεταξύ των φυλών. Εδώ αξίζει να επισημάνουμε ότι η αντίληψη ότι τα συγκεκριμένα νοσήματα αφορούν μόνο τους σκύλους καθαρόαιμης φυλής είναι λάθος. Προσωπικά ποτέ δεν αποκλείω από τη διαφορική μου διάγνωση ένα γενετικό νόσημα βασιζόμενη στη φυλή ή στη καθαροαιμία. Ας μη ξεχνάμε ότι τα γενετικά νοσήματα αφορούν όλα τα όργανα και όλα τα συστήματα. Ενδεικτικά αναφέρουμε την εκφυλιστική μυελοπάθεια, την προοδευτική ατροφία του αμφιβληστροειδούς, τον κληρονομικό καταρράκτη, τη κυστινουρία, τη δυσπλασία του ισχίου και χιλιάδες άλλες ασθένειες. Τώρα αν με ρωτάτε για τις επιπτώσεις τους στη υγεία γενικά είναι σοβαρές αν αναλογιστούμε ότι πρόκειται για ασθένειες που δεν μπορούμε να θεραπεύσουμε αλλά να τις διαχειριστούμε με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουν τη μικρότερη επίπτωση στην ποιότητα ζωής του αγαπημένου μας φίλου.

Πώς η γενετική εξέταση μπορεί να βοηθήσει την πρόληψη κληρονομικών ασθενειών στους σκύλους;

Πολύ σημαντική ερώτηση. Οι γενετικές εξετάσεις έχουν στόχο την ανίχνευση μεταλλάξεων σε ορισμένους γενετικούς τόπους του γονιδιώματος και αφορούν συνήθως έναν αριθμό φυλών. Όταν αναφερόμαστε σε μετάλλαξη, μια λέξη που συχνά τη χρησιμοποιούμε στη γενετική, θα σκέφτεστε ένα λάθος στο γενετικό υλικό. Το επιθυμητό είναι η εξάλειψη της μετάλλαξης και κατά συνέπεια και του γενετικού νοσήματος. Δεν είναι πάντα εύκολο και εφικτό καθώς δεν έχει μελετηθεί πλήρως η λειτουργία του γονιδιώματος.

Ποιός είναι ο ρόλος των κτηνίατρων και των γενετιστών στη διαχείριση της γενετι- κής υγείας των σκύλων;

Η δουλειά μου ως κτηνίατρος κλινική γενετίστρια, είναι η πρόληψη, διάγνωση και διαχείριση των γενετικών νοσημάτων όχι μόνο σε καθαρόαιμης αλλά και σε μικτής φυλής σκύλους. Σημαντική όμως θεωρώ την ενημέρωση και την εκπαίδευση όλων των επιστημόνων και των ανθρώπων που ασχολούνται με την υγεία των σκύλων.

Ποιές είναι οι πιο κοινές μέθοδοι για τη διάγνωση κληρονομικών ασθενειών στους σκύλους;

Μπορεί να σας εκπλήξει η απάντηση μου αλλά πιστεύω ότι η πιο παλιά και δοκιμασμένη μέθοδος είναι η μελέτη του γενεολογικού δέντρου η σωστή ανάγνωση του οποίου αποτελεί την αφετηρία για τη διάγνωση των κληρονομικών νοσημάτων. Απεικονιστικές μέθοδοι όπως ο υπέρηχος, η ακτινογραφία, η αξονική και η μαγνητική τομογραφία είναι διαγνωστικά εργαλεία που ακολουθούν. Η “απόδειξη” είναι τελικά το εργαστηριακό αποτέλεσμα από την εξέταση του γενετικού υλικού, η εξέταση DNA και είναι η κορωνίδα της διάγνωσης.

Πώς μπορούν οι υπεύθυνοι εκτροφείς να συμβάλλουν στη μείωση της εμφάνισης κληρονομικών παθήσεων;

Πρώτα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν υπάρχει ο “τέλειος” σκύλος. Οι εκτροφείς μπορούν μέσω των μεθόδων που περιέγραψα παραπάνω να εντοπίσουν τα πιο συχνά γενετικά νοσήματα της φυλής τους και ακολούθως να επιλέξουν γεννήτορες που να μην φέρουν κάποιο γενετικό “ελάττωμα”. Εδώ να αναφέρω τη δύναμη του περιβάλλοντος πάνω στο γονιδίωμα. Μιλάμε για επιγενετικές διαδικασίες. Οι εκτροφείς οφείλουν να παρέχουν σωστή διατροφή, επαρκή άσκηση, συνθήκες διαβίωσης που δεν ενισχύουν το stress κτλπ.

Ποιος είναι ο ρόλος των γενεολογικών μητρώων και των πιστοποιητικών υγείας στην αναπαραγωγή των σκύλων;

Πολύ σημαντική ερώτηση. Η τήρηση των γενεολογικών μητρώων και η συμπλήρωση των πιστοποιητικών υγείας των καθαρόαιμης φυλής σκύλων είναι απαραίτητη για την βελτίωση της εκτροφής και κατ’επέκταση των φυλών. Θα έλεγα ότι είναι ένα σημαντικό όπλο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους εκτροφείς. Έτσι η σωστή επιλογή των γεννητόρων υποστηρίζεται όχι μόνο από τις επιδόσεις τους σε διαγωνισμούς μορφολογίας ή εργασίας αλλά συμπληρώνεται από πληροφορίες οι οποίες αναγράφονται στο μητρώο και στο πιστοποιητικό υγείας τους. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι θέλουμε να εισάγουμε από την Αμερική, το κατεψυγμένο σπέρμα ενός “διάσημου” επιβήτορα. Είναι σημαντικό να υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης στα αντίστοιχα αρχεία και στο γενετικό του προφίλ. Έτσι είναι δυνατή η επιλογή του κατάλληλου θηλυκού γεννήτορα με στόχο την απόκτηση υγιών απογόνων.

Ποιά είναι τα ηθικά διλήμματα που σχετίζονται με τη γενετική παρέμβαση στην αναπαραγωγή των σκύλων;

Πολύ σοβαρή ερώτηση και η απάντηση μου είναι μια λέξη πάνω απ’ όλα είναι η ΕΥΖΩΙΑ των ζώων. Το moto μας είναι “καμία γενετική παρέμβαση που δεν προάγει την ποιότητα ζωής των “καλύτερων φίλων” του ανθρώπου”.

Πώς επηρεάζει η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών (όπως CRISP- Cas, stem cells) τη δυνατότητα της θεραπείας κληρονομικών παθήσεων στους σκύλους;

Αν μιλούσαμε για θεραπεία γενετικών νοσημάτων πριν κάποια χρόνια θα ήταν ουτοπικό. Σήμερα όμως είναι μια πραγματικότητα. Η ενασχόληση μου τα τελευταία χρόνια με τη μελέτη των γενετικών νοσημάτων και ειδικά με τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού, μου επιτρέπει με βεβαιότητα να πω ότι τα επόμενα χρόνια θα μιλάμε σε άλλη βάση. Γενετικό νόσημα να συμπληρώσω σε αυτό το σημείο είναι και ο καρκίνος, οποιασδήποτε μορφής και η έρευνα αυτή τη στιγμή στρέφεται κυρίως προς αυτήν την κατεύθυνση.

Ποια είναι τα βασικά βήματα για τη δημιουργία ενός μακροπρόσθεμου σχεδίου γενετικής υγείας για έναν εκτροφικό πληθυσμό σκύλων;

Η ερώτησή σας θέτει προ των ευθυνών όλους τους φορείς που εμπλέκονται στην εκτροφή των φίλων μας. Η σωστή επιλογή των κατάλληλων γεννητόρων είναι το κλειδί για τη δημιουργία ενός υγιούς πληθυσμού σκύλων. Ως κλινική γενετίστρια υποστηρίζω ότι πρέπει να διευρύνουμε τη γενετική δεξαμενή χρησιμοποιώντας όχι μόνο τους πρωταθλητές μας αλλά και τα αδέρφια τους. Τέλος οι γενετικές εξετάσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω οφείλουν να είναι υποχρεωτικές και ‘όχι προαιρετικές, ενώ η ανάγνωση των αποτελεσμάτων τους θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και υπευθυνότητα.

[email protected] • https://www.vetmed.gr

Προβολές άρθρου: 2

DNA_σκύλων γενετική_σκύλων κτηνιατρική_φροντίδα πρόληψη_κληρονομικών υγεία_κατοικιδίων υπεύθυνη_εκτροφή