Πεποιθήσεις, ηθική, λογική & συναίσθημα
Είναι γνωστό πως πολύ συχνά οι άνθρωποι τείνουν να σκέφτονται τα ζώα με βάση όλα εκείνα που τους διαφοροποιούν από αυτά και όχι με βάση όλα όσα τους ενώνουν.
Γράφει η Κατερίνα Παπαποστόλου, Εκπαιδευτικός με εξειδίκευση στην ειδική αγωγή- Ζωοθεραπεύτρια, Εκπαιδεύτρια σκύλων, Συγγραφέας και Ιδρύτρια Ζω.Ε.Σ.
Η βαθιά ριζωμένη πεποίθηση μάλιστα πως ο άνθρωπος λόγω του λόγου (ομιλία) και της νοημοσύνης του υπερέχει αλλά και εκφράσεις όπως: «μα αυτό είναι ζώο», «καλά και τα ζώα, μα πάνω από όλα ο άνθρωπος» έχουν στήσει ολόκληρο τον πολιτισμό μας, φέρνοντας πολλά δεινά στη ζωή όλων των ζώων. Ενώ οι πεποιθήσεις που συχνά κουβαλάμε από παιδιά πως τα ζώα είναι υπό την κυριαρχία μας είναι πιο δύσκολες στο να ξεριζωθούν, καθώς θα πρέπει να αλλάξουν βαθιά ριζωμένες συνήθειες και κοσμοθεωρίες.
Είναι δεδομένο πως όπως εμείς, έτσι και τα μη ανθρώπινα ζώα είναι πλάσματα με συναίσθηση που μπορούν να βιώσουν τον πόνο ή τη χαρά, ανάλογα με το πώς συμπεριφερόμαστε απέναντί τους, ενώ η υπόθεση της ανυπαρξίας νοημοσύνης την οποία πολλά μη ανθρώπινα ζώα διαθέτουν τελικά και μάλιστα σε υψηλό βαθμό δεν μπορεί να είναι η δικαιολογία για τον βασανισμό τους. Τα ζώα υποβάλλονται καθημερινά σε βάσανα που δεν θα υποβάλλαμε ποτέ και σε καμιά περίπτωση ανθρώπους, γιατί κάτι τέτοιο θα διωκόταν πολύ αυστηρά ποινικά ή θα θεωρούταν πέρα για πέρα ανήθικο.
Η αγάπη και ο σεβασμός στα ζώα δεν είναι υπόθεση ατομική ούτε υπόθεση που ανήκει σε όλους εκείνους που έχουν λύσει τα προβλήματά τους. Πρέπει όλοι μας να συμβάλλουμε στην αλλαγή της πολιτικής στάσης που έχουμε απέναντι στα ζώα ως κοινωνία. Ο Αριστοτέλης έλεγε ότι η πόλη είναι πιο σημαντική από την οικία και από τον καθένα μας.
Σε πολλές χώρες τα κινήματα για τα δικαιώματα των ζώων πληθαίνουν, όταν στην Ελλάδα ακόμη και σήμερα υπάρχουν διαμάχες σε κάθε φιλοζωικό κίνημα.
Τα ζώα δεν είναι αυτόματα ούτε είναι μηχανές όπως έλεγε κάποτε ο Ντεκάρτ αλλά είναι ικανά να νιώθουν και να υποφέρουν και αυτό μας οδηγεί να συμπεραίνουμε πως ο αναίτιος πόνος και ο θάνατος των ζώων δεν είναι σίγουρα ηθικά αποδεκτός μα και η «χρήση» ζώων ως αντικείμενα για τον άνθρωπο είναι αδικαιόλογητη.
Η αγάπη και ο σεβασμός στα ζώα δεν είναι υπόθεση ατομική ούτε ανήκει σε εκείνους που έχουν λύσει τα προβλήματά τους
Η υποτίμηση όλων εκείνων που φροντίζουν εθελοντικά τα ζώα και οι χαρακτηρισμοί πως είναι γραφικοί και συναισθηματικά ελλειμματικοί έχει τις ρίζες της από την εποχή του Περικλή όπου ο Πλούταρχος κρίνει υποτιμητικά όσους φροντίζουν ζώα και μοιράζουν εκεί την αγάπη τους που θα έπρεπε να προορίζεται μόνο για τους ανθρώπους. Ενώ στην εποχή του Καίσαρα διατυπώθηκε η γνωστή φράση:
«Εις θηρίας καταναλίσκοντας ανθρώποις οφειλόμενον» μεταφρασμένο σήμερα απλά και κατανοητά «φροντίζουν ζώα, ενώ άνθρωποι πεθαίνουν». Ενώ η αντιμετώπιση των ζώων ως πλασμάτων κατώτερων από μας, ξεκίνησε σίγουρα από τη Γένεση όπου λέγεται πως οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιούν τα ζώα όπως επιθυμούν. Στον Μεσαίωνα τα ζώα υπέμεναν πολλά βασανιστήρια, ενώ την περίοδο του Διαφωτισμού, αν και υπήρχαν φωνές υποστήριξης των ζώων, σε γενικές γραμμές τα ζώα δεν είχαν αξιοπρέπεια ούτε εγγενή αξία.
Οι άδικοι και βάναυσοι συχνά θεσμοί που αφορούν την βάναυση αντιμετώπιση των ζώων σήμερα δεν αλλάζουν μονάχα με τη βελτίωσή τους. Γιατί κάτι τέτοιο σίγουρα δεν θα άλλαζε τον τρόπο που βλέπουμε τα ζώα. Η οριστική κατάργησή τους δίνει μονάχα τη λύση. Καθώς από τη στιγμή που θα χρησιμοποιήσουμε λέξεις όπως «ιδιοκτήτης» σκύλου ή γάτας η συνέχεια είναι προβλέψιμη και θλιβερή.
Ο αγώνας για τα δικαιώματα των ζώων είναι μέρος του αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και η φασιστική φράση «φροντίζετε τα ζώα ενώ άνθρωποι πεθαίνουν» δεν πρέπει να περάσει. Υπάρχει άφθονη τροφή, νερό και στέγη για όλους αρκεί όλοι μας να αντιληφθούμε το σημαντικό «εμείς» και το «μαζί».
Τα βιβλία που διαβάζει κανείς, τα πρότυπα που ακολουθεί και οι άνθρωποι που θαυμάζει είναι σημαντικές αφορμές για να ξεκινήσει να αλλάζει τις σκέψεις και τις πράξεις του αν έχει δει πως με κάποιο τρόπο αποτελούν την αιτία για την όποια κακοποίηση ζώων. Τα γονίδια δεν έχουν καμία σχέση με την προοπτική της ζωής μας και ούτε ελέγχουν αξίες και ιδανικά, όμως οι πεποιθήσεις με τις οποίες μεγαλώνεις από παιδί μέσα στην οικογένειά σου για τη σχέση σου με τα ζώα τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις τα χρησιμοποιείς προς όφελός σου είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν.
Όχι όμως ακατόρθωτο! Όταν ο πλανήτης καθημερινά καταστρέφεται και γίνεσαι και εσύ μέρος αυτής της αλυσίδας που μια μέρα θα σπάσει, γιατί να συνεχίσεις να δρας με τον ίδιο τρόπο; Υπάρχουν άνθρωποι που γεννιούνται με την αγάπη τους για τα ζώα, άνθρωποι που δεν θα ευαισθητοποιηθούν ποτέ. Άλλοι που λατρεύουν τους σκύλους και τις γάτες και αδιαφορούν για τα υπόλοιπα ζώα που τα τρώνε, φορούν το δέρμα τους ή τη γούνα τους, καλλυντικά για τα οποία έχασαν βάναυσα τη ζωή τους μέσω των πειραμάτων σε αυτά, χωρίς να νιώθουν καμιά ενοχή και άλλοι που ουδέποτε έκαναν κάτι τέτοιο. Μα υπάρχουν και πάρα πολλοί που σε μια στιγμή της ζωής τους αναγνώρισαν τα λάθη τους και θέλησαν να αλλάξουν. Ποτέ δεν είναι αργά για να κάνεις την αλλαγή και να αντιληφθείς πως ο κόσμος δεν σου ανήκει και πως οφείλεις να συνυπάρχεις αρμονικά με όλους στον πλανήτη.
Ο μοναδικός τρόπος για να αλλάξει η νοοτροπία των ανθρώπων είναι να υπάρξουν άνθρωποι που θα χαράζουν δρόμους με το παράδειγμά τους και πολλοί θα θέλουν να μιμηθούν τις πράξεις τους. Οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν τις πεποιθήσεις τους προτού αλλάξουν τις συνήθειές τους. Και όλοι εκείνοι που είναι σε θέσεις που μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα για τα δικαιώματα των ζώων πρέπει να πιστέψουν πρώτα εκείνοι σε αυτή την αλλαγή που η διαδικασία της είναι εξουθενωτική, χρονοβόρα, απαιτητική και απαιτεί αλληλεγγύη και συνεργασία της πολιτείας, των πολιτών, των μέσων μαζικής ενημέρωσης, της παιδείας, της αστυνομίας και της Δημοτικής αρχής.Ο,τιδήποτε έχει σχέση με θανάτωση ζώου και μάλιστα δίχως καμιά αιτία παρά μόνο για την ικανοποίηση της ματαιοδοξίας του ανθρώπινου είδους πρέπει να πάψει οριστικά. Όπως επίσης και κάθε άσκηση βίας στην εκπαίδευση ζώων, όπως των σκύλων που πραγματικά ξεφεύγει συχνά μέσω της χρήσης πνιχτών και ηλεκτρικών κολάρων εκτός ορίων.
Φυσικά και πρέπει να κλείσουν όλοι οι ζωολογικοί κήποι, φυσικά και πρέπει να συλληφθούν όλοι οι συλλέκτες και οι κακοποιητές ζώων, φυσικά και δεν πρέπει κανένα ζώο να χρησιμοποιείται ως έκθεμα. Το να βαδίζεις σε έναν ηθικό δρόμο μόνος δίχως να νοιάζεσαι πόσους θα ευαισθητοποιήσεις, ώστε να έρθουν μαζί σου, δεν αρκεί πια, καθώς τα βάσανα, οι κακοποιήσεις και οι δολοφονίες ζώων δεν έχουν προηγούμενο. Αυτό που χρειάζεται είναι να κινητοποιήσουμε τους γύρω μας με όπλα τις επιστημονικές γνώσεις μας, τα επιχειρήματα αλλά μέσα από την τόνωση του συναισθήματος μα και της λογικής, να παλεύουμε μέχρι να πετύχουμε την απελευθέρωση όλων των ζώων που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι προς όποιο όφελός τους όπου και αν αυτά βρίσκονται.
Οι εποχές απαιτούν ένα σαφές ηθικό όραμα που να έχει αρωγούς την κατανόηση, την ενημέρωση, την ορθολογική κρίση αλλά και τη συναισθηματική κινητοποίηση. Αρκεί αυτά που προτείνουμε να μπορούν να γίνουν!
Αλλιώς ποιο το νόημα να τα λέμε; Για να πείσεις κάποιον να σε ακολουθήσει πρέπει να γνωρίζει πού πάει και γιατί να έρθει μαζί σου. Αλλιώς γιατί να αφήσει τα γνώριμα και τις συνήθειές του;
Ο απλός οίκτος προς τα ζώα είναι σίγουρα άνευ αξίας. Εκείνο που οφείλουμε είναι να προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε μια ενπαθητική σχέση μαζί τους, τονώνοντας συνεχώς την αρετή της ενσυναίσθησης, τη λογική μα και το συναίσθημα, ώστε να αντιληφθούμε τα δεινά που υφίστανται, να τα αγαπήσουμε και να αναλάβουμε κυρίως δράση υπέρ τους, κόντρα σε μια απάνθρωπη, ανήθικη και απαράδεκτη συμπεριφορά απέναντί τους μέχρι σήμερα. Προσπαθώντας να ελέγξουμε κάθε συγκινησιακή φόρτιση, δίχως να κατακρίνουμε όλους εκείνους που δεν έχουν αποφασίσει ακόμη να μας ακολουθήσουν, χρέος μας είναι να καταδείξουμε με λογικά επιχειρήματα το ανήθικο της εκμετάλλευσής όλων των ζώων μα και των βιαιοπραγιών εναντίον τους και να συναποφασίσουμε πως όλοι μαζί μπορούμε και ήρθε η ώρα να αλλάξουμε ολοκληρωτικά τον κόσμο.