Ο τρόπος που συμπεριφέρεται ένα ζώο εξαρτάται από τρεις βασικούς παράγοντες. Τη γενετική του προδιάθεση, την εκπαίδευσή του από προηγούμενες εμπειρίες και το ιδιαίτερο περιβάλλον στο οποίο ζει.
Κανένας από αυτούς τους παράγοντες δε δρα μεμονωμένα, αλλά αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς των κατοικιδίων ζώων.
Γράφει η Δήμητρα Γκατίδου, κτηνίατρος
Η κατανόηση της πηγής πρόκλησης του φόβου και του άγχους είναι σημαντική, για τον περιορισμό του ερεθίσματος και την προσφορά καλύτερης ποιότητας ζωής στο κατοικίδιο. Εκτός από τα προβλήματα συμπεριφοράς, όπως άγχος αποχωρισμού, φόβος δυνατών θορύβων, ούρηση ή αφόδευση σε ανεπιθύμητα μέρη το χρόνιο στρες μπορεί να οδηγήσει και σε ιατρικά προβλήματα, όπως έμετος, διάρροια ή δερματικές διαταραχές που μπορεί επίσης να σχετίζονται με το άγχος.
Πώς εκδηλώνονται το άγχος και ο φόβος στον σκύλο και τη γάτα;
Αν και οι όροι άγχος και φόβος χρησιμοποιούνται συχνά με την ίδια έννοια, δεν είναι οι ίδιοι. Ο φόβος σχετίζεται με συγκεκριμένες συμπεριφορές απόδρασης ή αποφυγής, ενώ το άγχος έρχεται ως αποτέλεσμα σε απειλητικά ερεθίσματα που θεωρούνται αναπόφευκτα (από την οπτική
γωνία του ζώου).
Το άγχος ή ο φόβος μπορεί να εκδηλωθούν με
πολλές συμπεριφορές, όπως:
- Διαταραχές στην όρεξη (π.χ. μείωση της όρεξης ή λαιμαργία)
- Αυξημένη περιποίηση του τριχώματος, ιδίως στις γάτες
- Ούρηση ή αφόδευση σε ανεπιθύμητα μέρη
- Διαταραχές στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις (π.χ. έντονο γάβγισμα ή νιαούρισμα, κρύψιμο, αποφυγή άλλων ζώων ή ανθρώπων)
- Γρατζούνισμα σε ανεπιθύμητα μέρη
Τι μπορεί να προκαλέσει άγχος ή φόβο στον σκύλο και τη γάτα;
Τα κατοικίδια ζώα είναι πολύ ευάλωτα σε αλλαγές στη ρουτίνα τους. Οποιαδήποτε παρέκκλιση από τα συνηθισμένα μπορεί να τους προκαλέσει άγχος. Για παράδειγμα, η μετακόμιση σε άλλο σπίτι ή οι αλλαγές στη διακόσμηση, ταξίδια και μετακινήσεις με μέσα μεταφοράς, ένα νέο μέλος στην οικογένεια ή ένα νέο κατοικίδιο στο σπίτι, η απώλεια ενός ανθρώπου ή ενός κατοικίδιου από την οικογένεια, η πολύωρη απουσία του κηδεμόνα από το σπίτι, η οπτική επαφή με άλλα ζώα που κυκλοφορούν στη γειτονιά, οι επισκέπτες και οι δυνατοί θόρυβοι μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη συμπεριφορά και την υγεία των κατοικιδίων.
Εάν το στρες είναι επίμονο ή χρόνιο, μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στο ανοσοποιητικό σύστημα και πιθανή εμφάνιση ασθενειών που σχετίζονται με αυτό. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι το άγχος είναι ένας συμβάλλων ή επιβαρυντικός παράγοντας σε γαστρεντερικές παθήσεις, δερματολογικές παθήσεις, νοσήματα του ουροποιητικού αναπνευστικές παθήσεις, διαταραχές συμπεριφοράς και μειωμένο προσδόκιμο ζωής στους σκύλους και τις γάτες.
“Μεταφέροντάς τους μηνύματα οικειότητας και ασφάλειας
ο σκύλος και η γάτα μας θα ζουν πιο ευτυχισμένοι.”
Όσο περισσότερο οι παθήσεις που σχετίζονται με το άγχος δεν αναγνωρίζονται και δεν αντιμετωπίζονται, τόσο πιο περίπλοκες γίνονται και δυνητικά τόσο πιο δύσκολο είναι να αντιμετωπιστούν. Η χρήση των συνθετικών αναλόγων φερομονών αποδεδειγμένα περιορίζει το άγχος των κατοικιδίων και βελτιώνει την ποιότητα ζωής τους. Οι φερομόνες απελευθερώνονται φυσιολογικά από τα ζώα και χρησιμοποιούνται ως μέσο επικοινωνίας με άλλα άτομα του είδους τους.
Οι συνθετικές φερομόνες με τη σειρά τους, οι οποίες κυκλοφορούν στο εμπόριο, μπορούν να βοηθήσουν εμάς τους ανθρώπους να μεταφέρουμε κάποια συγκεκριμένα μηνύματα στον σκύλο ή στη γάτα, έτσι ώστε να επηρεάσουμε τον τρόπο που οι τετράποδοί μας σύντροφοι αντιλαμβάνονται το περιβάλλον τους και να δημιουργήσουμε, έτσι, όσο πιο φιλικές συνθήκες γίνεται γι’ αυτούς. Μεταφέροντάς τους μηνύματα οικειότητας και ασφάλειας ο σκύλος και η γάτα μας θα ζουν πιο ευτυχισμένο.
