Η εκτόνωση σύμφωνα με την ψυχιατρική είναι η διαδικασία αποφόρτισης κάθε είδους έντασης που συνδέεται με τον συναισθηματικό μας κόσμο για να επέλθει η σωστή ισορροπία στον ψυχισμό του ατόμου.
Γράφει ο Δημήτρης Γραμματικάκης. Πτυχιούχος εκπαιδευτής σκύλων- Σύμβουλος καθημερινής συμβίωσης, Ιδρυτής Homefreetraining
Η διαδικασία αυτή είναι απαραίτητη για να υπάρχει σωστή συμπεριφορά του ατόμου απέναντι στον εαυτό του, στους υπολοίπους και στο περιβάλλον του, ώστε να είναι μια σωστή μονάδα στο σύνολό της.
Η εκτόνωση δεν είναι μόνο ανθρώπινη απαραίτητη διαδικασία και αυτό σημαίνει πως ακόμα και ο καλύτερος μας φίλος, ο σκύλος, εκτονώνεται ώστε να είναι ήρεμος, ήσυχος και σωστή μονάδα στο σύνολο της κοινωνίας που ζει, στην οικογένεια ή στην ομάδα που συμβιώνει και στην κοινωνία ή στο περιβάλλον που ανήκει.
Η εκτόνωση πολλές φορές έχει μεταφραστεί λάθος από πολλούς κηδεμόνες σκύλου και πολλές φορές το αποτέλεσμα αυτής της λανθάνουσας αντίληψης είναι αρνητικό και παρακάτω θα αναφερθούν δύο παραδείγματα για να γίνει αντιληπτό.
Ένα παράδειγμα λάθους μετάφρασης είναι ότι ένας πολύ μεγάλος περίπατος κουταβιού προσφέρει υψηλή εκτόνωση στο κουτάβι.
Λάθος! Τα κουτάβια χρειάζονται μικρής διάρκειας περίπατο σε πολλές επαναλήψεις κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Δεύτερο παράδειγμα λάθους μετάφρασης είναι ότι ένας τρομερά ενεργητικός σκύλος ανεξαρτήτως φυλής, ηλικίας, φύλου ή προσωπικότητας χρειάζεται πολύωρο τρέξιμο σε ελεύθερη μορφή χωρίς δέσμευση.
Λάθος! Ένας σκύλος υψηλής ενέργειας χρειάζεται διακοπές της ενέργειάς του κατά τη διάρκεια της εκτόνωσής του.
Η εκτόνωση του ενεργητικού σκύλου δεν είναι η πολύωρη ελευθερία σε μια αυλή και σε ένα κουτάβι δεν είναι ο πολύωρος περίπατος.
Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Abraham Maslow η ανάγκη εκτόνωσης έχει ιεραρχία σε μια πυραμίδα αναγκών, καθώς ψηλά στην πυραμίδα ορίζεται ως εκτόνωση η ανάγκη της επιβίωσης, δηλαδή η κάλυψη της τροφής, του νερού, της αναπαραγωγής και της φυσικής ανάγκης της τουαλέτας του. Τίποτα από τα παραπάνω δεν αντικαθίσταται από κάθε είδους άλλη εκτόνωση
και τίποτα δεν μπορεί να τα υπερνικήσει. Όταν ένας σκύλος χρειάζεται τροφή ή έχει έρθει σε περίοδο αναπαραγωγής τότε αυτό είναι ο πρώτος του στόχος, ώστε να αποφορτιστεί και να έρθει σε ψυχική ισορροπία. Όταν αυτές οι ανάγκες ικανοποιηθούν, τότε μπορούν να εμφανιστούν πολλοί τρόποι εκτόνωσης για τον σκύλο μας. Εδώ να αναφερθεί ότι συνήθως η εκτόνωση για τον σκύλο είναι μια ένωση της φυσικής εκτόνωσης όπως το τρέξιμο αλλά και της πνευματικής εκτόνωσης όπως η εκπαίδευση βασικών λέξεων επικοινωνίας. Η ένωση αυτή είναι απαραίτητη για κάθε σκύλο που υπάρχει στον πλανήτη μας και αυτό που οφείλουμε να γνωρίζουμε είναι πόση εκτόνωση χρειάζεται ο δικός μας σκύλος με βάση τις ανάγκες του και την καθημερινότητά μας. Αυτό όμως γιατί; Επειδή ο κάθε σκύλος έχει άλλες φυσικές ικανότητες, άλλες συμπεριφοριστικές ανάγκες, άλλες συναισθηματικές ανάγκες, άλλα επίπεδα ενέργειας, άλλη οξυδέρκεια, άλλα κίνητρα, άλλη προσωπικότητα, οπότε το μοναδικό δεδομένο είναι ότι θα χρειαστεί ως κηδεμόνες να γνωρίσουμε εμείς τον σκύλο μας, να τον «μάθουμε» καλά και να ορίσουμε το επίπεδο εκτόνωσής του καθώς οι πληροφορίες που μας «δίνει» ο σκύλος μας σχετικά με τα παραπάνω είναι σε μεγάλο βαθμό.
Ο σκύλος έχει συναισθήματα όπως εκνευρισμός, άγχος, πλήξη, ενθουσιασμός, χαρά σύγχηση, υπερδιέγερση...
Επειδή πολλές φορές αυτό είναι δύσκολο, πέφτουμε στην παγίδα να μάθουμε από πολλές πηγές ό, τι πληροφορία υπάρχει και να την περάσουμε ως δεδομένη στον σκύλο μας αναμένοντας το αποτέλεσμα της εκτόνωσης να μας εκπλήξει. Η μεγάλης έκτασης πληροφορία και οι γενικευμένες συμβουλές από βιβλία, διαδίκτυο, εκπαιδευτές, κτηνιάτρους, υπαλλήλους πετ σοπ, φίλους που έχουν σκύλο, γνωστούς που είχαν σκύλο κλπ μπορεί πολύ εύκολα να μας μπερδέψει, να μεταφέρουμε λάθος πρακτικές και μεθόδους στον σκύλο μας με αποτέλεσμα να μην μπορέσει να ανταπεξέλθει εκείνος σε όλο αυτό και αντί για εκτόνωση να έχουμε τελικά αντίθετα αποτελέσματα στην ψυχική του ισορροπία.
Να έχουμε κατά νου ότι ο σκύλος ως ζωντανός οργανισμός έχει συναισθήματα και μερικά από αυτά είναι ο εκνευρισμός, η σύγχυση, η πλήξη, το άγχος, ο ενθουσιασμός, η χαρά και η υπερδιέγερση. Και τα συναισθήματα αυτά υπάρχουν παντού, σε κάθε ηλικία, σε κάθε φυλή ή σε κάθε ημίαιμο, σε κάθε προσωπικότητα και εμφανίζονται πολύ εύκολα αν χρειαστεί, καθώς ο σκύλος τα έχει όπως λένε «έτοιμα στο τσεπάκι του» και θα τα εμφανίσει, επειδή λειτουργεί ενστικτωδώς.
Ένα παράδειγμα για τα παραπάνω, ώστε να γίνουν αντιληπτά, είναι πως είμαστε στο δωμάτιο ήρεμοι και έχουμε αγκαλιά το κουτάβι μας στον καναπέ, σηκωνόμαστε καθώς το κουτάβι μας ακολουθεί και επιστρέφουμε με γευστικό φαγητό μιλώντας του με ενθουσιασμό. Τι βάλαμε στο μυαλό μας ότι θα συμβεί; Φυσικά και κάναμε εικόνα όλοι μας έναν σκύλο να πέφτει από τον καναπέ, να κουνάει την ουρά του έτοιμος να πετάξει και να έρχεται να πηδάει επάνω μας με το ύφος του «έχω να φάω χρόνια». Οπότε το συναίσθημα του ενθουσιασμού ήρθε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα! Κάτι που υπό προϋποθέσεις συμβαίνει και σε εμάς, όταν μια κατάσταση μπροστά μας αλλάζει γρήγορα. Ποιος δεν εκνευρίστηκε σε αναμονή ουράς σε μια δημόσια υπηρεσία, ποιος δεν ενθουσιάστηκε βλέποντας αγαπημένο του πρόσωπο στον δρόμο και ποιος δεν βαρέθηκε γρήγορα σε μια κοινωνική επίσκεψη; Μην πούμε ψέματα, όλοι μας!
Ποια είναι λοιπόν η σωστή εκτόνωση του σκύλου μου; Πως μπορώ να αντιληφθώ τελικά τι του χρειάζεται, ώστε να έχει σωστή συμπεριφορά απέναντι στον εαυτό του και σε εμάς;
Η απάντηση είναι πολυσύνθετη, μα βάζοντας τα όμως σε μια σειρά και έχοντας υπόψιν μας την κάλυψη των βασικών του αναγκών, τη φυσική εκτόνωσή του με ένωση της νοητικής/πνευματικής του εκτόνωσης και τη σωστή εκτίμηση των ικανοτήτων του και του χαρακτήρα του. Απαραίτητο θεωρείται μια εκτίμηση του χαρακτήρα του σκύλου και του ιστορικού του, μια αξιολόγηση της καθημερινότητάς μας από έναν ειδικό θετικό εκπαιδευτή καθώς οι συμβουλές του μας είναι αναγκαίες ως κηδεμόνες σκύλου. Ο εκπαιδευτής μας είναι ο ειδικός που θα μας καθοδηγήσει βήμα βήμα για την εκτόνωση και τον ερχομό της ψυχικής ισορροπίας του σκύλου μας, θα μας κάνει δασκάλους προς τον σκύλο μας και θα μας μυήσει στις σωστές διαδικασίες εκτόνωσης του δικού μας σκύλου. Έπειτα θα έχουμε τη σωστή αντιμετώπιση για κάθε συναισθηματική αποφόρτιση που χρειάζεται ο σκύλος μας, ώστε να είναι ψυχικά ισορροπημένος. Ο σκύλος είναι ένα ον το οποίο χρησιμοποιεί τις αισθήσεις του μονίμως, οπότε τα όργανα αναγνώρισης του περιβάλλοντος (μύτη, αυτιά, μάτια, πόδια, στόμα) είναι έτοιμα να λάβουν δράση ανά πάσα ώρα και στιγμή. Αυτά θα χρησιμοποιήσει για να αντιληφθεί σωστά μια κατάσταση, να την επεξεργαστεί και να τη λύσει οπότε και εμείς βασιζόμαστε σε αυτά και τα χρησιμοποιούμε καθημερινά για την εκτόνωσή του.
• Θα μυρίσει, οπότε ας του δώσουμε εργασία όσφρησης!
• Θα ακούσει, οπότε ας εκπαιδεύσουμε με ασκήσεις ακοής!
• Θα τρέξει, οπότε ας τον εκτονώσουμε με σωστό τρέξιμο!
• Θα φάει, οπότε ας του δώσουμε να κάνει άσκηση με το φαγητό του!
Η εκτόνωση του σκύλου μας είναι ο σημαντικότερος παράγοντας της ψυχικής και σωματικής του ισορροπίας. Ας μην την αμελούμε, καθώς η έλλειψη εκτόνωσης είναι κακοποίηση σκύλου η οποία μπορεί να μην αποδίδεται πάντα νομικά αλλά ηθικά είναι καταστροφική για τον σκύλο, σε επέκταση για εμάς και εν τέλει στο σύνολο της κοινωνίας μας.
Σε κάθε περίπτωση ένας ψυχικά ισορροπημένος σκύλος είναι ένα ευτυχισμένο πλάσμα αλλά και σωστό δείγμα του εαυτού μας και της κοινωνίας μας.
Σχετικές Δημοσιεύσεις:
Η σχέση του παιδιού με τον σκύλο, θεμελιώδης λίθος της Σχολής Εκπαίδευσης Σκύλων SmartDog!
Η σημασία της ρουτίνας στην καθημερινότητα ενός σκύλου
Βόλτα του σκύλου με λουρί, μία απολύτως ευχάριστη και ασφαλής διαδικασία!
Πότε ο σκύλος μας χρειάζεται βοήθεια;
Tug-of-war: Ένα ωφέλιμο παιχνίδι για τον σκύλο σου, αλλά χρειάζεται προσοχή!
