Οι Πρωτεΐνες στη Διατροφή των ζώων

Όπως αναφέρθηκε, οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της ζωής και της υγείας κάθε σκύλου και κάθε γάτας. Ο ρόλος τους είναι πολυδιάστατος. Είναι απαραίτητη δομική ύλη όλων των κυττάρων του σώματος. Επιπρόσθετα, είναι μία από τις τρεις κατηγορίες θρεπτικών ουσιών (οι άλλες είναι οι υδατάνθρακες και τα λιπίδια) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον οργανισμό του ζώου για να παραχθεί ενέργεια.
Ειδικότερα οι γάτες παρουσιάζουν την ιδιαιτερότητα να καταφεύγουν στην αποδόμηση των πρωτεϊνών για την παραγωγή ενέργειας, ακόμα και αν δεν επαρκούν οι πρωτεΐνες για την δομική αναπλήρωση των ιστών. Επομένως καθίσταται σαφές πως οι γάτες σε αντίθεση με τον σκύλο δεν επιτρέπεται να μείνουν πολλά εικοσιτετράωρα χωρίς πρόσληψη ζωικών πρωτεϊνών. Η φυσιολογία του πεπτικού συστήματος της γάτας είναι πολύ διαφορετική από του σκύλου, για αυτό και η ανορεξία – άρνηση τροφής οδηγεί γρήγορα σε προβλήματα (π.χ. λιπώδη εκφύλιση του ήπατος) σε αυτό το είδος.
Ως δομικά στοιχεία όλων των ιστών, οι πρωτεΐνες έχουν ενεργό συμμετοχή σχεδόν σε όλες τις λειτουργίες του οργανισμού. Για παράδειγμα, η αιμοσφαιρίνη του αίματος είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά του οξυγόνου σε όλο τον οργανισμό, τα αντισώματα είναι στην πρώτη γραμμή άμυνας του ζώου απέναντι σε λοιμώξεις, τα ένζυμα και οι ορμόνες συμμετέχουν σε όλες τις βιοχημικές διεργασίες, το κολλαγόνο είναι απαραίτητο δομικό στοιχείο των χόνδρων, των τενόντων και των συνδέσμων, η κερατίνη βρίσκεται σε όλο το δέρμα, τις τρίχες και τα νύχια και 2 ακόμα πρωτεΐνες, η ακτίνη και η μυοσίνη είναι υπεύθυνες για τη λειτουργία των σκελετικών μυών.
Γίνεται κατανοητό λοιπόν, πως ο οργανισμός του ζώου έχει καθημερινή ανάγκη σε πρωτεΐνες.
Όταν προσλαμβάνονται με την τροφή διασπώνται στο στομάχι με τη δράση του υδροχλωρικού οξέος και της πεψίνης σε μικρότερα μόρια, τα πολυπεπτίδια. Στη συνέχεια στο λεπτό έντερο με τη δράση των ενζύμων του παγκρέατος και του εντερικού επιθηλίου διασπώνται σε αμινοξέα και γίνεται η απορρόφηση τους. Στη συνέχεια, μέσω της πυλαίας φλέβας καταλήγουν στο ήπαρ όπου χρησιμοποιούνται είτε για την αναδόμηση των ιστών είτε για ενέργεια. Από την αποδόμηση των πρωτεϊνών παράγεται αμμωνία όπου μετατρέπεται σε ουρία και αποβάλλεται μέσω των νεφρών στο περιβάλλον.
Διαπιστώνεται λοιπόν, πως οι νεφροί είναι εκείνα τα όργανα που είναι επιφορτισμένα με τη σημαντική αποστολή να αποβάλλουν τα τοξικά παράγωγα του πρωτεϊνικού καταβολισμού. Επομένως, αν η τροφή των ζώων περιέχει πολλές πρωτεΐνες, τα ζωτικά αυτά όργανα καταπονούνται. Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο εδώ και δεκαετίες πως τα ζώα με νεφρική ανεπάρκεια πρέπει να λαμβάνουν περιορισμένη ποσότητα πρωτεϊνών υψηλής όμως βιολογικής αξίας. Δεδομένου πως οι δείκτες νεφρικής λειτουργίας (ουρία και κρεατινίνη στις εξετάσεις αίματος) επηρεάζονται μόνο όταν η καταστροφή του νεφρικού ιστού ξεπεράσει το 75%, υπάρχει οδηγία περιορισμού των πρωτεϊνών σε όλα τα ενήλικα ζώα. Αυτός είναι ο πρώτος λόγος που η τροφή του σκύλου και της γάτας πρέπει να είναι ισορροπημένη και να μην περιέχει πολλές πρωτεΐνες.
Υπάρχει και δεύτερος λόγος, η επιστημονική τεκμηρίωση του οποίου ολοκληρώθηκε την τελευταία δεκαετία. Πλέον γνωρίζουμε πως το εντερικό μικροβίωμα και πιο συγκεκριμένα ο πληθυσμός των βακτηρίων του παχέος εντέρου διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο για τη συνολική υγεία του οργανισμού. Αυτά τα βακτήρια λοιπόν μεταβολίζουν τις θρεπτικές ουσίες της τροφής που δεν απορροφήθηκαν από το λεπτό έντερο και κατέληξαν στο παχύ έντερο. Αποτέλεσμα αυτών των μεταβολικών διεργασιών είναι η παραγωγή ουσιών, των μεταβιοτικών, που έχουν είτε επωφελή είτε επιβλαβή δράση. Τα μεταβιοτικά που προέρχονται από το μεταβολισμό των πρωτεϊνών έχουν επιβλαβή δράση στον οργανισμό. Επομένως η τροφή των ζώων δεν πρέπει να περιέχει πολλές πρωτεΐνες, καθώς η περίσσεια αυτών που δεν απορροφούνται από το λεπτό έντερο καταλήγει να μεταβολιστεί από τα βακτήρια του παχέος εντέρου.
Εκτός από την ποσότητα των πρωτεϊνών που περιέχει μια τροφή, σημαντικό είναι να αξιολογείται η ποιότητα τους. Αυτή καθορίζεται από τη Βιολογική Αξία – Β.Α. Μία πρωτεΐνη έχει υψηλή βιολογική αξία όταν παρέχει τα απαραίτητα αμινοξέα για κάθε είδος ζώου και σε μορφή που να έχουν υψηλή πεπτικότητα (να μπορούν δηλαδή να διασπαστούν και να απορροφηθούν). Η Β.Α. μιας πρωτεΐνης εκφράζεται ως ένα ποσοστό σε σχέση με το 100 που αντιπροσωπεύει τη βιολογική αξία του αυγού. Το αυγό περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα και απορροφάται πολύ εύκολα από το λεπτό έντερο.
Υπάρχει πληθώρα πληροφοριών από το διαδίκτυο και από περισσότερο ή λιγότερο ειδικούς σχετικά με το ποσοστό πρωτεϊνών που πρέπει να περιέχεται στην τροφή του σκύλου και της γάτας.