Ο Κοκκοθραύστης είναι ένα στρουθιόμορφο πτηνό της οικογένειας των Σπιζιδών.
Το είδος περιλαμβάνει 6 υποείδη, αλλά στην Ελλάδα απαντά κυρίως το υποείδος Coccothraustes coccothraustes.
Γράφει η Δανάη Αθανασιάδου
Η επιστημονική του ονομασία έχει ελληνική ρίζα και σημαίνει “αυτός που θραύει (σπάει) κόκκους”. Η ευρωπαϊκή του ονομασία είναι “Hawfinch”, ενώ στην Ελλάδα είναι γνωστός και ως Κεφαλόσπινος, Κεφαλάς, Χονδρομύτης, Δοντάς, Γραμμυθάς, Γαϊδουρόσπινος, Φρετζούνι, Φλιτσούνι, Γομαρότσονος, Βουνότσιχλα, Κοκκοφάγος, Χονδρομύτης, Λιναροπούλι, Χονδρόσπινος, Χιονιταράς, Χονδρότσωνο κ.ά. Το είδος αυτό δεν φαίνεται να διατρέχει κάποιο σοβαρό κίνδυνο, εκτός από κάποιους δριμείς χειμώνες που απειλούν την αναπαραγωγή του. Τους μεγαλύτερους καταγεγραμμένους πληθυσμούς στην Ευρώπη συναντάμε στη Ρουμανία, Πολωνία, Κροατία, Γερμανία και Ουκρανία, ενώ μικρότερους πληθυσμούς στις Σκανδιναβικές χώρες.
Περιγραφή
Ο Κοκκοθραύστης είναι είδος που ξεχωρίζει εύκολα από τις άλλες ευρωπαϊκές σπίζες λόγω του ογκώδους παρουσιαστικού του και του επίσης στιβαρού του ράμφους. Πρόκειται για μια μεγαλόσωμη σπίζα (16,5 – 18 εκατοστά), όμορφα χρωματισμένη, με πολύ ισχυρό στρογγυλεμένο κεφάλι, σχετικά κοντή ουρά και χονδρό κωνικό ράμφος. Ο χρωματισμός του είναι ένας ελκυστικός συνδυασμός χρωμάτων από κανελλί, καστανό και μπεζ με γκρίζο στην περιοχή του λαιμού και ιριδίζον μπλε στις φτερούγες. Το χαρακτηριστικό του ράμφος είναι σκουρόχρωμο, κωνικό και πολύ ισχυρό ώστε να σπάει κουκούτσια από βύσσινα, κορόμηλα, κεράσια κ.ά. φρούτα. Το πάνω τμήμα της ράχης είναι σκούρο καφέ, το ουροπήγιο και το πάνω μέρος των πηδαλιωδών φτερών της ουράς είναι ανοικτό καφέ ή καφέ-κίτρινο, αλλά στην άκρη τους τα φτερά της ουράς είναι λευκά, δημιουργώντας στην άκρη χαρακτηριστική λευκή λωρίδα ορατή κατά την πτήση.
Βιότοπος
Ο κύριος βιότοπος αναπαραγωγής του Κοκκοθραύστη είναι τα πυκνά δάση βελανιδιάς, οξιάς, με δέντρα φτελιάς και φλαμουριάς. Εκτός από τις δασώδεις εκτάσεις προτιμά οπωρώνες, ελαιώνες, εκτάσεις με φυλλοβόλα δέντρα και πάρκα.
Εντοπίζεται σε όλη την Ευρώπη και στην Ελλάδα, αλλά και στην Ασία την οποία εγκαταλείπει κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Διατροφή
Η διατροφή τους αποτελείται κυρίως από σπέρματα καρπών φυλλοβόλων δέντρων, σπόρους ελάτων, κουκούτσια ελιάς, σπόρους θάμνων καθώς και έντομα όπως ακρίδες και σκουλήκια.
Ειδικά την άνοιξη η διατροφή τους συμπληρώνεται με μπουμπούκια ανθών.
Αναπαραγωγή
Η αναπαραγωγική φάση του Κοκκοθραύστη ξεκινάει τον Απρίλιο έως τα τέλη Ιουνίου στην Κ. Ευρώπη, αλλά στη Β. Ευρώπη εκτείνεται από Μάιο έως Ιούλιο. Η επιλογή της θέσης που θα κατασκευαστεί η φωλιά αλλά και η κατασκευή της γίνεται και από τα δύο φύλα. Οι φωλιές κατασκευάζονται σε διχαλωτά κλαδιά στις κορυφές των δέντρων αλλά και σε θάμνους, συνήθως σε ύψος δύο έως 8 μέτρων από το έδαφος.
Η φωλιά είναι κυπελλοειδής και αποτελείται από μικρά κλαδάκια, ρίζες και χονδρούς βλαστούς, ενώ για το εσωτερικό προτιμώνται βρύα, χόρτα και πευκοβελόνες. Η ωοτοκία αποτελείται από 2-5 (σπάνια 7) αυγά, ανοιχτογάλαζα με πράσινα, καφέ, γκρι και μωβ στίγματα. Μετά την επώαση 11-14 ημερών, εμφανίζονται οι νεοσσοί οι οποίοι ανεξαρτοποιούνται σε περίπου 2 εβδομάδες.
Οι νεοσσοί τρέφονται κυρίως με κάμπιες, έντομα, προνύμφες, σκουλήκια και αραχνοειδή. Το ζευγάρι σπάνια μπορεί να γεννήσει δύο φορές μέσα στην αναπαραγωγική περίοδο.
Το είδος έχει υψηλές απώλειες ωοτοκίας κυρίως λόγω της θέσης της φωλιάς, ενώ τα πιο κοινά αρπακτικά που λυμαίνονται τη φωλιά, είναι οι κίσσες, οι σκίουροι, οι γάτες, τα κουνάβια και οι αετομάχοι.
Μεταναστευτική συμπεριφορά
Η μετανάστευση αρχίζει σταδιακά από τον Ιούλιο, κορυφώνεται το Σεπτέμβριο και γίνεται κατά σμήνη τόσο την ημέρα όσο και το σούρουπο. Η επιστροφή στα εδάφη αναπαραγωγής γίνεται ανά μικρές ομάδες και διαρκεί από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τον Απρίλιο.Στην Ελλάδα ο κοκκοθραύστης απαντάται σε όλη την επικράτεια κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
