Γράφει η Κατερίνα Παπαποστόλου, Εκπαιδευτικός με εξειδίκευση στην Ειδική Αγωγή, Εκπαιδεύτρια σκύλων (Απόφοιτη Kynagon Dog Trainers Academy), Συγγραφέας & Δημιουργός Ζω.Ε.Σ.
Αν υπάρχει ένα κατοικίδιο που διατηρεί με όλη τη δύναμή του ένα ανοιχτό παράθυρο στη σχέση όλων μας μα κυρίως των παιδιών με τη φύση, με φοβερά παράλληλα μαγικές θετικές ιδιότητες για τον ψυχισμό μας, αυτό είναι σίγουρα ο σκύλος. Κυρίως για τη σωματική, ψυχική υγεία και ευεξία, τη συναισθηματική πληρότητα, την καλλιέργεια της συντροφικότητας, της συνεργασίας και της υπευθυνότητας αλλά και της ίδιας της κοινωνικοποίησής μας.
Η επιλογή ενός σκύλου σε ένα σπίτι με παιδιά, αν διαθέτουμε υπευθυνότητα και σύνεση, είναι ευκολότερη και πιο εύστοχη! Ενώ η ηλικία του παιδιού, δεν αποτελεί ουσιαστικό κριτήριο για την απόκτηση ή όχι ενός κατοικίδιου, με τη λογική ότι ουδέποτε θα μείνει μόνο του με το ζώο. Ο βαθμός υπευθυνότητας που έχει αναπτύξει ένα παιδί ανάλογα με τον χαρακτήρα του, ώστε να είναι σε θέση να αναλάβει επιτυχώς κάποιες ευθύνες για το κατοικίδιο του είναι κυρίως εκείνος που καθορίζει την απόφασή μας. Ένας σκύλος επίσης θα πρέπει ιδανικά να συνδυάζει έναν ικανοποιητικό αριθμό «προσόντων», καθώς θα πρέπει να είναι ένας ήρεμος σύντροφος για παιχνίδι, καθόλου επιθετικός, θορυβώδης και νευρικός. Η επιλογή μάλιστα ενός σκύλου είτε από ένα νόμιμο εκτροφείο είτε από τον δρόμο είτε από κάποιο από τα εκατοντάδες καταφύγια στη χώρα, θα πρέπει να γίνει απόλυτα συνειδητά και αφού έχει η οικογένεια μετρήσει πολύ καλά το «τι μπορεί» αλλά και το «τι θέλει» να κάνει.
Ένας σκύλος στο σπίτι είτε είναι κουτάβι είτε ενήλικος, σίγουρα δεν είναι λούτρινο παιχνίδι, ούτε δώρο για γενέθλια και γιορτές και χρειάζεται μεγάλη προσοχή και ισορροπία από τους γονείς, ώστε να αναπτυχθεί μια ασφαλής και αρμονική σχέση με το παιδί. Ο σκύλος άλλωστε πρέπει να κάνει παρέα με τα παιδιά, μιας και είναι μέρος της κοινωνικοποίησής του. Και η αρχή πρέπει να γίνει σταδιακά και υπό απόλυτη επίβλεψη από την πρώτη μέρα που θα έρθει σε επαφή το παιδί με τον σκύλο, μιας που ο σκύλος βλέπει το παιδί, όπως εμείς θα βλέπαμε έναν γίγαντα ξαφνικά μπροστά μας! Ο οποίος είναι πανύψηλος, ουρλιάζει και έχει ένα περίεργο χρώμα! Η παρενόχληση την ώρα που ο σκύλος τρώει ή κοιμάται, το κυνηγητό, το κράτημα ψηλά στον αέρα, το σφίξιμο στην αγκαλιά, τα τραβήγματα της ουράς και των αυτιών είναι πολύ συχνές ανεπίτρεπτες συμπεριφορές απέναντι σε έναν σκύλο από ένα παιδί και είναι όλες καταστροφικές για τη μετέπειτα ζωή του σκύλου, καθώς του προκαλούν φοβίες που δύσκολα μετέπειτα θα μπορέσει να τις λύσει. Οφείλουμε να μάθουμε στα παιδιά μας με τη βοήθεια ενός απόλυτα θετικού εκπαιδευτή σκύλων, πώς να προσεγγίζουν έναν σκύλο είτε δικό τους, είτε των φίλων τους, είτε αδέσποτο και να μην πηγαίνουν ποτέ με φόρα και φωνές κατά πάνω του αλλά και να στέκονται ακίνητα σε μια δυσάρεστη πιθανή επίθεση.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι περισσότερες επιθέσεις σκύλων σε παιδιά έχουν γίνει από τον σκύλο της οικογένειας καθώς ένα παιδί που αλληλεπιδρά χωρίς επίβλεψη με το ζώο, δύσκολα μπορεί να αναγνωρίσει τα σήματα ηρεμίας του σκύλου που υποδηλώνουν πως εκείνος έχει αρχίσει να μη νιώθει άνετα και να δυσφορεί. Οπότε χασμουριέται ενώ δεν νυστάζει, γυρίζει το κεφάλι του από την άλλη πλευρά ενώ δεν έχει «θυμώσει», γλύφει τη μύτη του ενώ δεν πεινάει, κουνάει έντονα την ουρά του ενώ δεν είναι χαρούμενος, ξαπλώνει ανάσκελα ενώ δεν θέλει χάδια, βγάζει δόντια ενώ δεν χαμογελάει!
Όταν λοιπόν η σχέση ενός σκύλου με ένα παιδί μπει στις σωστές βάσεις τότε ταυτόχρονα ξεκινά και μια σχέση ζωής, ανιδιοτελούς και άδολης αγάπης, εμπιστοσύνης και σεβασμού. Μια σχέση που σκοπός της δεν είναι όπως πολλοί θεωρούν η ψυχαγωγία, αλλά κυρίως η σωματική και η ψυχική υγεία, η συναισθηματική πληρότητα και η καλλιέργεια της συντροφικότητας, της συνεργασίας και της υπευθυνότητας.
Η συναναστροφή με έναν σκύλο από τον πρώτο κιόλας χρόνο της ζωής του παιδιού, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού να αντιμετωπίζει μολύνσεις, αλλά και μειώνει τις πιθανότητες να αναπτύξει αλλεργίες σχεδόν στο μισό.
Ενώ βοηθά το παιδί να περάσει ομαλά όλα τα εξελικτικά του στάδια προσφέροντάς του απλόχερα ασφάλεια, αποδοχή, αναγνώριση, συναισθηματική στήριξη και εξέλιξη αλλά και κατανόηση σημαντικών εννοιών της ζωής.
Πιο συγκεκριμένα το παιδί μαθαίνει μέσω της συναναστροφής του με τον σκύλο να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του αλλά και των άλλων, να σέβεται τις ανάγκες του άλλου, να εκφράζεται, αλλά και να κατανοεί καλύτερα την έννοια του κύκλου της ζωής, ενώ παράλληλα εξοικειώνεται με θέματα όπως η ασθένεια ή ακόμη και η απώλεια, καθώς εκπαιδεύεται στο να κατανοεί πως κάθε ψυχή γεννιέται, αναπτύσσεται, ενηλικιώνεται, γερνά και πεθαίνει.
Ένας σκύλος βοηθά πολύ τα μοναχικά παιδιά τονώνοντας καθημερινά τη χαμηλή συχνά αυτοπεποίθησή τους, ενώ πλάι του αποκτούν και σημαντικές κοινωνικές δεξιότητες. Παράλληλα αθλούνται μαζί του μέσω των καθημερινών κοινών περιπάτων τους, αλλά και ακονίζουν το μυαλό τους, ενισχύοντας τη δημιουργικότητά τους και την επινοητικότητά τους μέσω των αυτοσχέδιων συχνά παιχνιδιών με τον σκύλο αλλά και της απόλυτα βιωματικής μάθησης μαζί του.
Ένας σκύλος δρα ανακουφιστικά, προσφέροντας ζεστασιά και ασφάλεια σε περίπτωση απουσίας των γονιών του παιδιού, ενώ πολύ συχνά δένει ακόμη περισσότερο την οικογένεια!
Στην αντίπερα όμως όχθη βρίσκεται η περίπτωση ενός ενήλικα που «χρησιμοποιεί» τον σκύλο ως «μέσο απειλής» όπως τον «κακό λύκο» των παραμυθιών, όταν το παιδί δεν «υπακούει». «Θα τον δώσουμε αλλού, όσο δεν είσαι καλό παιδί», «δεν είσαι ικανός να τον φροντίζεις και θα πάθει κάποιο κακό», είναι φράσεις που λειτουργούν ως τιμωρία για το παιδί και που ως έφηβο συχνά τον γεμίζουν τύψεις και ενοχές.
Αν θέλουμε τώρα να δούμε την «θεραπευτική» επίδραση ενός σκύλου στην εξελικτική πορεία ενός παιδιού είναι πραγματικά αξιοθαύμαστος ο τρόπος που μπορούν να επικοινωνούν τα παιδιά με τα κατοικίδιά τους μιλώντας, κατά τα άλλα, διαφορετική «γλώσσα». Ενώ λέξεις όπως «γαβ» και «νιάου» είναι οι πρώτες ίσως που θα συναντήσει κανείς σε ένα παιδί που ξεκινά να μαθαίνει να μιλά. Το ότι ο σκύλος τους δεν μιλάει όπως και εκείνα, τα κάνει να νιώθουν πιο άνετα μαζί του, καθώς ο σκύλος ποτέ δεν θα τους κρίνει για τις τυχόν αδυναμίες τους, ενώ το γεγονός αργότερα της λεκτικής αποκωδικοποίησης, τα οδηγεί στο να μαθαίνουν να αντιλαμβάνονται τις ανάγκες του άλλου χωρίς εκείνος να τις ζητήσει, όπως ακριβώς συμβαίνει συχνά και στη ζωή.
Εκτός από τη γνωστική ανάπτυξη του παιδιού, ένας σκύλος δρα καταλυτικά θετικά και σε άλλες παραμέτρους όπως είναι η αντίληψη, η λογική σκέψη, η λήψη αποφάσεων, η προσοχή αλλά ακόμη και η μνήμη.
Η καθημερινή αλληλεπίδραση με έναν σκύλο στο σπίτι οδηγεί τα παιδιά σε έναν μη εγωκεντρικό τρόπο σκέψης, χαρίζοντάς τους σημαντικές συναισθηματικές και κοινωνικές δεξιότητες, αλλά και τη λεγόμενη «ενσυναίσθηση», την αρετή του να μπαίνεις στη θέση του άλλου και να νιώθεις όπως εκείνος, αλλά και το αίσθημα της κοινωνικής προσφοράς, μιας που τα παιδιά μαθαίνουν να ενεργούν με στόχο το καλό των άλλων. Ο σκύλος είναι για τα παιδιά ένας σύντροφος που παρέχει κοινωνική στήριξη, χωρίς ποτέ να κρίνει και αυτό κάνει πολύ χαλαρωτική και ανακουφιστική την παρουσία του.
Ο σκύλος άλλωστε, είναι μια μόνιμη και σταθερή παρέα για τα παιδιά, ένας φίλος που «ακούει» χωρίς να διαμαρτύρεται ποτέ και να προδίδει.
Τους βοηθά να μάθουν την έννοια της φιλίας και της άδολης αγάπης, αλλά και να αποκτήσουν σχέσεις ισχυρής εμπιστοσύνης στη ζωή τους.
Μαθαίνουν να αποδέχονται τον εαυτό τους, θεμελιώνοντας μια καλύτερη εικόνα για τους ίδιους, αλλά και σε μια βόλτα με τον σκύλο, ενισχύεται η κοινωνικότητά τους, καθώς άλλα παιδιά τους πλησιάζουν για να γνωρίσουν τον σκύλο. Παράλληλα, μεγαλώνουν με αξίες υπευθυνότητας μέσα από την επιτυχή ανάληψη ευθυνών και αρμοδιοτήτων που έχουν σχέση με το μεγάλωμα και τη φροντίδα του ζώου.
Καταλήγοντας, καλλιεργούνται θα λέγαμε ακόμη και οι αξίες της οικολογικής συνείδησης, της ηθικής ευθύνης, του αλτρουισμού και της κοινωνικής αξίας.
Αυτό που πρέπει οπωσδήποτε να αναφερθεί είναι ότι στην περίπτωση που κάποια από τις δύο πλευρές, είτε το παιδί είτε ο σκύλος, παρουσιάσουν επιθετική συμπεριφορά, απαραίτητο είναι άμεσα να απευθυνθούμε σε έναν παιδοψυχολόγο και σε έναν εκπαιδευτή σκύλων αντίστοιχα. Η άσχημη εμπειρία από την συναναστροφή με ένα κατοικίδιο ζώο ή η παιδική βία δεν είναι εύκολες υποθέσεις και πολύ εύκολα οδηγούν σε εφηβική παραβατικότητα αλλά και ενήλικη εγκληματικότητα είτε απέναντι σε ζώο είτε απέναντι σε άνθρωπο.
Ενώ από την άλλη, μαθαίνοντας από νωρίς στο παιδί την αγάπη και το σεβασμό για τα ζώα, του προσφέρουμε ένα πολύτιμο εφόδιο για έναν κοινωνικώς αποδεκτό και σωστό τρόπο συμπεριφοράς ενάντια στην έννοια της βίας.
Συμπερασματικά, η απόφαση σαφέστατα, για την απόκτηση σκύλου στο σπίτι πρέπει να είναι συνειδητή και αποτέλεσμα ώριμης σκέψης και συζήτησης των μελών της οικογένειας, προκειμένου να μη γίνουμε και εμείς μέρος ενός τεράστιου κοινωνικού προβλήματος και δημιουργώντας χιλιάδες αδέσποτα στον δρόμο μέσα από την εγκατάλειψη των ζώων από ανθρώπους που ουδέποτε κατάλαβαν τη σοβαρότητα της συνύπαρξης με έναν σκύλο, αλλά δεν κατάφεραν να την περάσουν ούτε στα παιδιά τους. Τόσο στο παιδί μας όσο και στον σκύλο μας πρέπει να τους δίνουμε την αξία και την προσοχή που τους αναλογεί και το καθένα θα πρέπει να έχει ξεχωριστή θέση στο σπίτι και στην καρδιά μας, μιας που το καθένα τους έχει τη δίκη του προσωπικότητα. Σωστή περιποίηση και κατάλληλη κτηνιατρική φροντίδα, επιστημονική αντιμετώπιση των πραγμάτων στη σχέση μας με τον σκύλο «γεννούν» ευτυχισμένες και ασφαλείς μέρες συμβίωσης μαζί του με αποτελέσματα που φαίνονται σε βάθος χρόνου και μεγαλώνουν παιδιά ευτυχισμένα και απόλυτα ισορροπημένα.
Και παρόλο που το κτίσιμο μιας απολύτως υγιούς και ισορροπημένης σχέσης με τον σκύλο μας δεν γνωρίζει εποχές, μήπως αυτό το καλοκαίρι ήρθε η κατάλληλη στιγμή να «εκπαιδεύσουμε» τα παιδιά ως μελλοντικούς υπεύθυνους κηδεμόνες κατοικίδιων ζώων; Όπου θα μπορούν να διαβάζουν παρέα με έναν σκύλο, να παίζουν ασταμάτητα μαζί του στην παραλία, να κάνουν απογευματινούς περιπάτους στη φύση μα το πιο σημαντικό να περνούν δημιουργικά και εποικοδομητικά τον ελεύθερό τους χρόνο που έχουν αποφασίσει να τον μοιραστούν ο ένας με τον άλλον!
Καλό καλοκαίρι!
